Digitaal Darwinisme

Ik las de titel van deze blog enkele maanden geleden en vond het een mooie samenvatting van wat momenteel in razend tempo om ons heen gebeurt. In onze digitale wereld is het momenteel aanpassen of uitsterven. De jaren negentig gaven ons de basis van een wereldwijd internet, het eerste decennium gaf ons de basis voor smart mobile devices. En vanaf 2010 hebben we een internationaal werkend, digitaal platform om toepassingen te ontwikkelen die de mensheid nog nooit heeft gekend.

Dat betekent dat we in een versnelde evolutie terecht zijn gekomen, waar degene die zich het beste aanpast, uiteindelijk zal winnen. Zoals Darwin dat al in zijn bekende evolutietheorie heeft verwoord. Hij stelt dat de evolutie van soorten wordt gedreven door natuurlijke selectie. Datzelfde is van toepassing voor bedrijven: het is aanpassen of verdwijnen. Het antwoord op digitaal darwinisme is digitale transformatie: niet slechts wat nieuwe techniek implementeren, maar op basis van die nieuwe techniek je proces en organisatie werkelijk fundamenteel veranderen en upgraden.

Nieuwe processen ontwikkelen
De uitdaging in deze periode is zowel snel te veranderen naar het nieuwe maar nog wel even geld te kunnen blijven verdienen met het oude. Nieuwe processen ontwikkelen kost immers geld en inspanning voordat werkelijk geld verdiend kan worden. Innovatief zijn, vergt investeringen in eigen ontwikkeling, mogelijk aangevuld met specifieke acquisities. En dat geld zal uiteindelijk een keer (terug) verdiend moeten worden.

Dat geeft onzekerheid voor elke organisatie en eigenlijk voor de hele maatschappij, nu verandering de belangrijkste constante blijkt. Het aantal nieuwe ideeën, gadgets, productinnovaties en diensten komt als een tsunami over ons heen rollen. Nieuwe mogelijkheden om diensten te organiseren zoals Über en Airbnb dat hebben ontdekt.

Het leuke is dat deze nieuwkomers in de markt, direct opvolgers krijgen die met een iets andere focus, of met een iets andere insteek het product kopiëren en mee willen snoepen in deze nieuwe markt. Denk aan de iPhone en de snelle kopieën die daar van anderen achteraan kwamen. Of de iPad en alle andere tablet-versies die daarop volgden.

Ook Über krijgt concurrentie van copycats. Zo zijn in China, naast Über al twee grotere en snel groeiende concurrenten Didi-dache en Kuaidi Dache. Laatstgenoemde is door het bekende internetbedrijf Alibaba in de markt is gezet. De eerstgenoemde Didi-dache heeft afgelopen maanden ruim 700 miljoen dollar weten te vergaren. Ze zijn de eigenaren van WeChat, de Whatsapp van de Chinezen.

Carpool
Maar ook elders in Azië volgen al snel concurrenten. Het in Maleisië ontwikkelde Grabtaxi heeft in de landen daaromheen veel succes. Afgelopen weken startte Blablacar ook al in India, het veertiende land waar deze nieuwe carpool-variant zich vestigt. Blablacar is een carpool-service, waarbij je kunt bemiddelen met wie je mee kunt rijden naar een bepaalde bestemming.

Het idee van carpoolen en op internet je chauffeurs vinden is niet nieuw, de voorloper van het oorspronkelijk Franse Blabla heette Covoiturage en startte al in 2004. Maar het werd geen succes, totdat in 2012 de app op mobiele devices de echte doorbraak van deze dienst betekende. En het aardige is dat het geen concurrent van taxi’s is, maar een platform is om de kosten van een (lange) rit te delen. Zo gelden voor de Nederlandse Blablacar momenteel meerijdtarieven van 32 euro voor een enkele rit Amsterdam – Parijs. En omdat men met naam en toenaam geregistreerd moet staan en elkaar beoordeelt, is de veiligheid verzekerd.

Nieuw verdienmodel
Het digitaal darwinisme komen we op alle gebieden tegen. Meestal tot blijkt dat enkele ‘groten’ een dusdanige positie hebben opgebouwd, dat ze voor een langere periode een zeker bestaan kunnen vasthouden. Dat merk ik ook in het bedrijf waar ik werk. Producten die vele jaren een stabiele marktpositie hadden, worden opeens door nieuwe techniek ingehaald. In plaats van de oude, vertrouwde draaiende magneetschijf is flashgeheugen de wereld van de massa-storage voor een deel aan het overnemen. En dat in combinatie met cloud-aanbieders die massaal kunnen profiteren van de consolidatie van opslagomgevingen.

Daarnaast komt open source-software, vooral op het zogenoemde derde platform, de wereld van mobiele devices, sterk op. Dat betekent een totaal ander verdienmodel voor software: geen licenties meer maar een supportmodel dat weinig vendor lock-in toelaat. Nieuwe diensten, nieuwe contracten, nieuwe manieren om de klant te bedienen en vooral veel nieuwe bedrijven die dit nieuwe concept zonder historie en oude verplichtingen snel in de markt kunnen zetten.

Einde van de mammoets in het onderwijs
Deze golf innovaties geeft ook enorme kansen voor Nederland, met zijn uniek hoge internetdichtheid en met de AMS-IX als grootste internetknooppunt ter wereld. Daarom is het ook jammer gisteren in de Telegraaf te lezen, dat steeds meer ICT bedrijven in Nederland niet de gewenste cq. noodzakelijke ICT-ers kunnen vinden, omdat scholen nog steeds niet (voldoende) opleiden voor deze informatiewereld. Terwijl we in de gaming-industrie voorop lopen, veel hoogwaardige softwarebedrijven in ons land hebben en ook op het gebied van moderne digitale media vele internationale bedrijven hebben. In mijn blog van vorige week heb ik hier nog over gesproken.

Het lijkt zinvol om in deze tijd van digital darwinisme ook eens te kijken of onze opleidingen aan dit principe kunnen gaan voldoen. Geen eenheidscurricula meer, maar variatie waarbij de slimste en snelst aanpassende opleidingen vanzelf de aantrekkelijkste worden en de oude, niet meer relevante opleidingen verdwijnen. Dat lijkt alleen mogelijk als we meer marktwerking in het onderwijs toelaten en de mammoets van het oude onderwijs daarmee definitief kunnen laten uitsterven.

Door: Hans Timmerman, cto EMC Nederland