Data gets an attitude, laat het voor je werken!

Data is onmisbaar in ons dagelijks bestaan. Het komt in steeds grotere getale, wordt beter en sneller. Data gaat steeds meer z’n eigen gang: Data gets an attitude, kun je wel stellen. Zelfsturende data biedt onbegrensde mogelijkheden, zolang je er maar grip op houdt. Deze blog gaat over de kansen en bedreigingen en geeft tips om data de baas te blijven.

Het zijn glorietijden voor data. Lieten we vroeger nog wel eens waardevolle data wegstromen, vandaag leggen we ieder feitje zorgvuldig vast. Logisch, want het is goud waard. Steeds vaker wordt er (grof) voor data betaald. Zo kopen bedrijven data om hun waar zo dicht mogelijk bij de consument te brengen. En consumenten betalen graag voor muziek-, video-, of adviesdiensten, mogelijk gemaakt door data. Bedrijven als Spotify, Booking.com en Netflix varen hier wel bij.  

Data is nu al een goudmijn. En er ligt nog veel meer in het verschiet. Dankzij technische ontwikkelingen kunnen ze steeds zelfstandiger opereren. De voordelen hiervan zijn eindeloos: snellere doorlooptijden, betere kwaliteit en beschikbaarheid van producten en diensten, veel gebruiksgemak door mensen werk uit handen te nemen en antwoorden die anders nooit gevonden zouden worden. Data zonder tussenkomst van derden maakt zelfs near realtime reactie op de doelgroep mogelijk. Een ontwikkeling die menig marketing- en saleshart sneller doet kloppen.

Steeds meer zelfsturend

De houding (attitude) van data wordt proactiever. Data werkt steeds sneller, beter en zelfstandiger. Op basis van algoritmes, trekt data conclusies zonder dat daar nog mensen aan te pas komen. Zo krijg je nu al tijdens het webwinkelen automatisch dit soort suggesties – ‘Ook interessant voor u?’ ‘U bekeek dit artikel – nog maar 2 op voorraad!’ Stel dat straks iedereen met een Google Glass rondloopt, dan krijgen we voortdurend suggesties in beeld. Nu al zien we in het bedrijfsleven zelfsturende data de dienst uitmaakt. Iedere ochtend worden er automatisch rapportages opgesteld met voorspellingen voor de komende periode. Neem de hotelbranche: op basis van data worden dynamische prijzen gecreëerd, gecommuniceerd en transacties volledig automatisch geregistreerd. Geen mens komt er nog aan te pas

Data steeds minder beperkt door techniek

Techniek wordt steeds minder een beperkende factor voor data. Dankzij ontwikkelingen in de techniek van opslag, infrastructuur en transport blijft data ongeremd groeien en verzelfstandigen. Kijk bijvoorbeeld eens naar deze ontwikkelingen:

• Het opslaan van data kan altijd en overal tegen verwaarloosbare kosten. Zodoende wordt er steeds meer data opgeslagen, dat weer talloze mogelijkheden biedt om er iets slims mee te doen.
• Data kan gaan en staan waar het maar wil, dankzij internet, 3G, 4G, en openbare Wi-Fi-spots, maar ook door de uitwisseling tussen devices met bluetooth, NFC en RFID.
• De presentatie van data is mede onder invloed van de opkomst van smartphones veranderd.  Was het eerst vooral tekst, nu wordt het steeds meer gepresenteerd in de vorm van geluid en beeld. De Google Glasses en smart watches doen hier nog een schepje bovenop: data neemt hier de ruimte om zich direct in het gezichtsveld van de gebruiker te presenteren.
• Dankzij 3D-printen kan data zich manifesteren in fysieke vorm. Nu nog bereikbaar voor een selecte groep, maar binnenkort voor een groot publiek.
• Techniek wordt steeds intelligenter. Er is dus steeds minder behoefte aan mensen om data te interpreteren. Drones kunnen zich op basis van data vrij bewegen in de lucht en Amazon is al aan het onderzoeken om zo haar goederen af te leveren.

Risico’s van zelfsturende data

Zolang we met z’n allen blijven vragen naar snellere levering, meer en exactere informatie, zal de techniek zich blijven ontwikkelen om data de ruimte te geven. Data komt in the lead en gaat steeds meer overnemen. Makkelijk en goedkoop. Dat wél, maar er zijn ook risico’s aan verbonden. Denk aan verlies van controle. Omdat er geen mensen meer aan te pas komen, worden er geen steekproeven gedaan, bronnen gecheckt en is er niemand meer die op de ‘stopknop’ kan drukken als het écht fout gaat. Ook de totale afhankelijkheid van data maakt ons kwetsbaar. Neem de ontwikkelingen van beurskoersen: op basis van zeer complexe aan elkaar geknoopte processen, wordt ieder moment van de dag automatisch data gepresenteerd waar miljoenen mensen hun acties op baseren. Het gaat te snel en de vraag is of er nog iemand is die weet wat data besluit.

En hoe zit het met beïnvloeding van de data? Als er onvoldoende zicht is op potentiële stoorzenders in het proces die data manipuleren, zijn de gevolgen vaak niet te overzien. Denk aan identiteitsfraudes en fouten in processen waar grote afhankelijkheden aan verbonden zijn.

Nog een risico van zelfsturende data: de eigen verantwoordelijkheid die het neemt: het mag dan een zegen zijn dat er dankzij data talloze manieren zijn om de boel te beveiligen, maar als er ergens in het proces een foutje zit en we krijgen met ons pasje of inlogcode geen toegang, dan vervloeken we het. En dan hebben we het nog niet eens gehad over uitval van data. Wat als de data achter signaleringssystemen zoals sluisdeuren, stoplichten en alarmsystemen uitvalt? Dat brengt ons naar het volgende punt: hoe laten we data slim voor ons werken, zonder de controle te verliezen?

Zó laat je data voor je werken

Dat data steeds meer in the lead komt is een feit. En hoeft geen probleem te zijn. Sterker nog: het brengt veel gemak en snelheid. Zolang we ons maar bewust blijven van de verantwoordelijkheden die data van ons overneemt. We geven een paar tips:

• Realiseer je welke vrijheid, lees attitude, data krijgt in de processen. Gaat het om suggestie, indicatie of handeling (zie kader)? Hoe groter de attitude, des te meer controle je moet uitvoeren op het proces.
• Wees je bewust van de variabelen die de uitkomst van de data beïnvloeden:
  • De mate van zelfstandigheid van data: handelt de data volledig zelfstandig of is er nog menselijke tussenkomst?
  • De kwaliteit van de data. Is de data nog actueel, opgebouwd uit feiten of gaat het om vrije interpretaties? Hoe groot is de ruimte van interpretatie van de data?
  • Beschikbaarheid en continuïteit van de data. Wat moet er allemaal in de lucht zijn om de toevoer van data te garanderen. En als dit niet beschikbaar is, wat is de impact?
  • Beïnvloeding van de data. Zijn er stoorzenders die de data kunnen manipuleren?
  • De mate van tegenprestatie voor en personificatie van data: deze factoren zijn sterk van invloed op de beleving van de doelgroep (een gratis gegeven of persoonlijk antwoord bijvoorbeeld wordt anders gewaardeerd dan betaald of onpersoonlijk).
  • Verantwoordelijkheid voor de data. Wie is er juridisch, maar vooral ook in de beleving van de gebruikers, verantwoordelijk voor de attitude van de data? Google neemt hier bijvoorbeeld in haar voorwaarden afstand van, maar hoe beleven gebruikers dit?
• Blijf deze variabelen voortdurend monitoren. Denk daarbij aan steekproeven van processen, beschikbaarheidscontroles van bronnen en digitale monitoring. Of nog duidelijker: vraag aan de doelgroep om feedback te geven op de geleverde data.

Tot slot: anticipeer!

Het onderscheidend vermogen van organisaties verschuift steeds meer naar slimme inzet van data. Belangrijk is dan ook te anticiperen op de toenemende ‘assertieve’ attitude van data. Dit kan bijvoorbeeld door uitbesteden, de organisatie volledig in dienst van data stellen of juist op de rem trappen en de data op zoveel mogelijk manieren in te tomen. Welke keuzes organisaties ook maken, belangrijk is dat ze dat op korte termijn doen. Voordat data de keuze voor hén maakt…

Dennis Groot is Adviseur bij KPN Consulting. Zijn talent ligt in het slim verbinden van de nieuwste technologie met de dagelijkse bedrijfsvoering van organisaties in uiteenlopende branches. Als gids in Big Data helpt hij klanten te ontdekken hoe zij data zo slim mogelijk voor zich kunnen laten werken. Hiervoor ontwikkelt hij met een projectteam van KPN Consulting én in samenspraak met de klant oplossingen en diensten. Met zijn bijdrage Data gets an attitude werkte hij mee aan het gecrowdsourcde Gartner-rapport Last Call for Datatopia. Het rapport schetst 4 toekomstscenario’s (2030) van de rol van ICT in de maatschappij, het bedrijfsleven en het persoonlijk leven. Meer weten? Last Call for Datatopia (Crowdsourced by Gartner) dennis.groot@kpn.com of www.kpnconsulting.nl