Redactie - 21 december 2014

“Telecomwet sluit niet meer aan bij de werkelijkheid”

Veel activiteiten die te maken hebben met het Internet vallen onder de Telecomwet en dat begint steeds meer te wringen. Het is tijd voor een nieuwe wet die beschrijft hoe de wereld van internet in elkaar zit en wat de uitgangspunten moeten zijn voor verschillende rollen en functies.

We realiseren ons niet wat voor een enorme maatschappelijke verandering er aan de gang is volgens Michiel Steltman, directeur bij DHPA. “Als je over 100 jaar terugkijkt naar dit tijdperk, zul je zien dat alles door het internet is veranderd. Er is geen sector in de maatschappij die niet is geraakt door het internet, dus het is misschien nog wel een ingrijpendere ontwikkeling dan de industriële revolutie. Toch is er wettelijk niets voor geregeld. Voor elektriciteit hebben we de elektriciteitswet. Voor wegen hebben we de wegenverkeerswet. Voor allerlei grote maatschappelijke thema’s hebben we een wettelijk kader, maar voor de grootste innovatie aller tijden – het internet – hebben we niets. Dat is toch bizar?”

Veel internet- en onlinebedrijven worden op dit moment aangeduid als aanbieders van openbare telecommunicatiediensten, waarmee ze onder de Telecommunicatiewet vallen. Dat is het enige wettelijke kader dat de overheid op dit moment heeft voor internet. Steltman vergelijkt het met de opkomst van de telefoon: “De eerste telefoons werden door de overheid aangeduid als klanktelegraaf zodat ze onder de Telegrafiewet van 1854 vielen. Tot de situatie in 1904 onhoudbaar werd en de wet op communicatievoorzieningen er kwam. Deze geschiedenis herhaalt zich nu.”

Nieuwe werkelijkheid

Die Telecomwet sluit niet meer goed aan bij de werkelijkheid van het internet, volgens Steltman. “De internetwereld en de online-industrie steken heel anders in elkaar dan de telecommunicatie-industrie. De telecomsector is verticaal geïntegreerd en bestaat voornamelijk uit bedrijven die de gehele dienstverlening voor hun rekening namen. De internetwereld is echter horizontaal geïntegreerd en bestaat uit veel verschillende specifieke rollen en functies met een totaal verschillende dynamiek.”

Omdat internetbedrijven nu allemaal over één kam worden geschoren, ontstaan er krampachtige pogingen om een indeling te maken die de Telecomwet eigenlijk niet goed ondersteunt. In de recente beleidsnotitie over netneutraliteit van het ministerie van Economische Zaken worden allerlei nieuwe termen geïntroduceerd zoals ‘losse diensten’, ‘gespecialiseerde diensten’, toegangsdiensten’ of ‘inhoudsdiensten’. Het wordt er daardoor niet gemakkelijker op. Steltman voorspelt Babylonische spraakverwarring als we zo doorgaan. “In de recente parlementaire historie zie je al dat er in debatten over de online wereld steeds andere termen worden gebruikt voor rollen en functies in de online wereld.” Ook voor bedrijven is het daardoor moeilijk te bepalen wie nu wat is en wat moet doen of laten. “Of, om het in politieke termen te beschrijven: een toename van de administratieve lastendruk van bedrijven.”

'Geautomatiseerde werken?'

Als voorbeeld noemt Steltman AMS-IX, het grootste internetknooppunt ter wereld. “AMS-IX is nu door de ACM aangeduid als ‘aanbieder van telecommunicatiediensten’. Dat is een drama. Het bedrijf zou in beginsel aan allerlei verplichtingen moeten voldoen die helemaal niet voor hen bedoeld zijn, zoals de bewaarverplichting en de tapverplichting. Dat is technisch niet eens uitvoerbaar, je kunt verkeer van drie Terabit per seconde niet gaan tappen. Daar moeten dan weer allerlei uitzonderingen voor worden bedacht. Gedoe, om niets. Zo speelt dat ook bij de zorgplicht. Lange tijd is er gedebatteerd over welke bedrijven precies aan die zorgplicht zouden moeten voldoen. Het ministerie spreekt nu over de uitbreiding van de zorgplicht, en ook daar zal er, als er duidelijke kaders ontbreken, onduidelijk zijn voor wie dat moet gelden en voor wie niet. Nog zorgelijker wordt het bij het thema handhaving en opsporing. In het voor maart 2015 aangekondigde wetsvoorstel ‘computercriminaliteit III’ wordt gesproken over 'geautomatiseerde werken'. Dat is veel te breed geformuleerd. Daarmee zouden justitie en politie rechten krijgen om zelfs de kern van het internet binnen te dringen, en dat schiet het doel uiteraard compleet voorbij.”

Tijd om wakker te worden

De politiek begint nu wakker te worden. Steltman: “Een aantal politieke partijen begint het belang van betere wettelijke kaders in te zien en zullen daar op in gaan zetten.. Een wettelijk kader dat beschrijft hoe de wereld van internet in elkaar zit en wat de uitgangspunten moeten zijn voor verschillende rollen en functies. Met die wettelijke kaders kun je weer een jaar of 30 voorruit.” Dat er niet eerder is ingegrepen, zou volgens Steltman kunnen komen omdat internet leidt tot disruptieve innovaties. “Dat verschijnsel is beschreven door Clayton Christensen, een professor aan de Harvard universiteit. Het kenmerk van disruptieve innovaties is dat als je er midden in zit, je het niet ziet. Het gaat geleidelijk. Veel mensen in zowel de overheid als bedrijven denken dat het gaat om een conversie van media en telecommunicatie, maar snappen niet dat er iets veel groters en fundamenteels aan de hand is.”

Er moet nu echter wel wat gaan gebeuren, vind Steltman. “Net als met de telefoon in 1904 is ook nu de situatie niet meer houdbaar, de overheid moet iets gaan doen. De wetgeving moet veel fijnmaziger worden en beter worden afgestemd op de realiteit van de online economie. Het is belangrijk dat er terminologie wordt gebruikt die herkenbaar is voor bedrijven die actief zijn in de sector, en voor publiek en overheid . De onafhankelijkheid van bedrijven in de sector digitale infrastructuur, is essentieel . Net zoals netneutraliteit, waarmee iedereen vrij en ongefilterd toegang heeft en houdt tot het internet. Maar duidelijkheid vooraf is daarbij nodig: wat mag nu precies wel en wat mag niet? Door dat helder te krijgen kunnen we de debatten veel eenvoudiger maken en toespitsen op specifieke rollen en functies, kunnen we de juridische zekerheid verhogen en de lastendruk voor bedrijven verlagen.”

Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024 Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024
Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024

Wil jij dagelijkse updates?

Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!