‘Impact blockchain veelal nog sterk onderschat’

Blockchain, het gonst en zoemt in de markt. Blockchain is vooral bekend geworden als technologisch fundament van de elektronische cryptomunt bitcoin. Maar het is veel meer dan dat, zegt Koos van der Straaten, Industry Director Finance & Retail EMEA North bij Hewlett Packard Enterprise. Zijn boodschap aan de CIO: verdiep je erin, want alle tekenen wijzen erop dat het concept ook jouw wereld straks overhoop zal halen.

Blockchain is een, in technologie gegoten systematiek, die uitgaat van een gedistribueerde ‘ledger’ (letterlijk ‘grootboek’), of meer algemeen geformuleerd: van een gedistribueerde administratie, legt Van der Straaten uit. Blockchain-technologie kan een vervanger zijn voor alles waarvoor we nu nog een centrale ‘trusted party’ gebruiken om de administratie namens ons allen op een objectieve manier te doen. Dat betekent enerzijds nieuw perspectief, doordat er allerlei nieuwe mogelijkheden ontstaan, maar anderzijds ook bedreiging, doordat veel bestaande systemen in de toekomst misschien niet meer nodig blijken.

Blockchain wordt vooral gekoppeld aan het bitcoin-concept, omdat het daarvoor de technologische basis levert. Maar je kunt het voor meer zaken gebruiken. Eigenlijk voor alles waar je een centrale entiteit nodig hebt, die als vertrouwde partij centraal een administratie bijhoudt. “Dat kan gaan om een bank”, zegt Van der Straaten, “maar het kan ook een notaris zijn. Het kan worden ingezet voor het innen van royalties, zoals bijvoorbeeld Buma Stemra nu doet. Je kunt denken aan het kadaster, voor het vastleggen van wie eigenaar is van wat, en de transacties die in dat bereik plaatsvinden. Feitelijk is het een systeem dat transacties faciliteert op een zodanige wijze dat je geen fysiek centraal archief meer hoeft bij te houden. En dat houdt dus in dat je ook niet een vertrouwde tussenpartij, zoals bijvoorbeeld een notaris, nodig hebt daarvoor.”

Vertrouwen

Maar is ‘vertrouwen’ hier niet het sleutelwoord, want zijn mensen wel genoeg in staat om vertrouwen toe te kennen aan een stuk technologie dat de rol van trusted party overbodig belooft te maken? “Dat is inderdaad een goede vraag”, beaamt Van der Straaten. “Puur objectief gezien, kan het. Het vertrouwen zit hier enerzijds verdisconteerd in de technologie en anderzijds in het feit dat de community die het systeem gebruikt, een set regels met elkaar heeft afgesproken. Iedereen belooft zich aan die regels te houden en het systeem zit zo in elkaar dat het direct in actie komt – iets bijvoorbeeld domweg weigert – als deelnemers zich niet aan die regels houden. Aan de andere kant weten we allemaal dat blockchain-technologie wordt gebruikt voor het administreren van bitcoins, terwijl er nog weinig mensen zijn die een bitcoin echt vertrouwen. Je kunt ze overmaken van de een, naar de ander en er op vertrouwen dat het keurig geadministreerd wordt. Maar wat zo’n bitcoin nu uiteindelijk waard is, is uitermate onduidelijk. Dat heeft echter niets met die blockchain-technologie zelf te maken. Dat is een heel ander vraagstuk. Je moet dat van elkaar scheiden. De blockchain-technologie op zich is zeer te vertrouwen, maar je moet mensen wel zo ver krijgen dat zij die technologie óók gaan vertrouwen.”

Van der Straaten trekt de parallel met open source-software. “Linux is daar een goed voorbeeld van. Iedereen vertrouwt de Linux-community. Daar komt software uit voort die door iedereen gebruikt wordt. Dat is gebaseerd op min of meer hetzelfde principe, waarbij er een soort groepspolicy is afgesproken, zonder dat er één specifiek iemand de leiding heeft. Zo van: dit zijn de regels, de codes die we gebruiken, waarna er een soort zelfregulerend mechanisme ontstaat. Ooit was Linux iets voor echte techneuten, tegenwoordig is het mainstream geworden.”

Voordelen

Wat zijn de belangrijkste voordelen van blockchain? Van der Straaten: “Ten eerste, wat ik net noemde, haal je de ‘middleman’ er tussenuit en ten tweede kunnen transacties sterk versneld worden. Bovendien kun je de afspraken, die we met elkaar maken, veel makkelijker aanpassen. Als jij en ik het eens zijn, dat we het in vervolg beter net even anders kunnen doen, dan doen we het morgen anders. En dat heb je met een instelling zoals bijvoorbeeld een bank natuurlijk niet. Verder kun je met behulp van zo’n blockchain veel complexere transacties administreren, dan alleen het overmaken van een bedrag. Je kunt er hele documenten mee vastleggen, waarbij je afspreekt wat de regels zijn waaraan een document moet voldoen. Er wordt weleens gezegd, dat je daardoor straks geen juristen meer nodig hebt. Dat is natuurlijk onzin, een jurist zal nog altijd de kwaliteit van de inhoud moeten bewaken. Maar wat er onderling is vastgelegd, daar kan geen dispuut over zijn. Hoe het wordt geïnterpreteerd is echter voor de juristen en anderen altijd van belang. Net als dat iets bij een notaris wordt gedeponeerd, leg je in de blockchain vast wat er afgesproken is.”

De praktijk

Belangrijke vraag is natuurlijk hoe blockchaintoepassingen er in de praktijk uit gaan zien. Van der Straaten vermoedt dat er veel verschillende vormen naar boven zullen komen, waarvan er op de lange termijn een paar dominante zullen overblijven. “Kijk je bijvoorbeeld naar de bitcoin-variant: dat is een open systeem, daaraan mag iedereen deelnemen. Je kunt het echter ook alleen voor een besloten groep ontwikkelen, in de vorm van een zogeheten ‘privileged system’. Dan gebruik je het binnen één bedrijf, of één bedrijfstak. Dan zit de trust voor een belangrijk deel ook al verwerkt in, wie geef je toegang en wie niet.”

Van der Straaten inventariseert nog eens waarvoor de blockchaintechnologie zijns inziens  inzetbaar is. “Je kunt het gebruiken voor: het betalingsverkeer, voor de clearingprocessen; we hebben daar speciale clearingbanken voor, die straks niet meer nodig zijn. Voor het kadaster, voor notarissenwerk, bijvoorbeeld het afhandelen van testamenten, koopovereenkomsten, etc. Het hele systeem van royalties innen, waarvoor we nu vaak centrale lichamen gebruiken, zoals de Buma Stemra. Voor verkiezingen en referenda. En voor alles wat te maken heeft met copyrights, want dat is ook een aardig voorbeeld dat ik las. Als je een foto zet op internet en jij legt je copyright in een blockchain vast, dan kun je iedereen die gebruikmaakt van die foto via die blockchain detecteren, waarna je wel of niet je fiat kunt geven. Die technologie is  breed inzetbaar. En de essentie is iedere keer: je haalt de ‘trusted party’ er tussenuit die het normaal allemaal centraal doet. Doordat het een decentraal systeem is, en je onderling bent overeengekomen wat de regels zijn, kun je het op een veilige manier gebruiken.”

HPE en blockchain

Ter afronding van het gesprek staan we nog even stil bij de rol van HPE hierin. “Als HPE hebben wij diepe kennis van de financiële wereld en van de techniek”, stelt Van der Straaten. “We beheren ontzettend veel transactieverwerkendesystemen, of dat nu gaat om creditcards, loyalty cards, of wat dan ook. Vanuit die ervaring kunnen we bestaande klanten adviseren over hoe ze de blockchaintechnologie hierbij kunnen inzetten. Nieuwe klanten kunnen we adviseren hoe ze, op basis van deze technologie, concurrerende diensten kunnen opzetten.”

Door: Dick Schievels