Redactie - 28 december 2016

Bedrijven komen en gaan, overheden ook?

Bedrijven komen en gaan, overheden ook? image

In een wereld die innoveert, hoort ook afscheid nemen van bedrijven die niet meer verder konden of wilden. Bekend is dat we dit jaar voor de derde keer afscheid hebben genomen van het Canadese bedrijf Blackberry dat aan de wieg stond van het mobiele internet. Het bedrijf stopte in 2016 definitief met het maken van mobiele telefoons. Dat betekent niet het einde van Blackberry zelf, omdat het bedrijf zich intussen op andere producten richt. 

Hetzelfde geldt voor Nokia, ooit de leider van de mobiele telefoon dat zijn mobiele tak in 2014 verkocht aan Microsoft en momenteel succesvol verder gaat in de telecom-netwerken. Ook in de wereld van informatietechniek laat de fusie tussen Dell en EMC zien dat oude markten verdwijnen waar tegelijkertijd nieuwe markten ontstaan. Bedrijven moeten accepteren dat markten veranderen en ze zichzelf continu blijven uitvinden.

Heruitvinden
Ook huidige succesvolle bedrijven als Apple en Samsung hebben zich in het verleden herhaaldelijk rigoureus moeten heruitvinden om te overleven. Als je accepteert dat marktleiderschap geen eenmalige verworvenheid is, dan weet je als organisatie dat je jezelf continu moet blijven uitvinden om te overleven.

In Nederland hebben we afgelopen jaren afscheid moeten nemen van tientallen bekende retailers, omdat deze winkels geen goed antwoord hadden op de veranderende internetmarkt. Het voorbeeld van V&D eind 2015 met ruim 10.000 werknemers staat nog in ons geheugen gegrift. Na een piek in 2013 neemt volgens het CBS het aantal faillissementen in Nederland gelukkig sterk af en zijn we ongeveer weer op het niveau van 2008, het jaar dat de recessie in een depressie overging.

Omslag
In 2015 waren er nog ruim 5000 faillietverklaringen in Nederland, een gemiddelde van 14 bedrijven per dag. Gemiddeld haalt 40% van startende bedrijven het vijfde jaar niet. Dat stoppen, hoeft niet via een faillissement te gaan, want in 2015 stopten ook ruim 100.000 bedrijven met hun activiteiten. Het aantal faillissementen was dus maar 5% van het aantal bedrijven dat zelfstandig afscheid van de markt nam.

Echter er starten jaarlijks net zoveel nieuwe bedrijven en Nederland bevindt zich in goed gezelschap van Canada, Frankrijk, UK, Noorwegen en Zweden die in 2016 meer start ups telden dan vóór de crisis en dus de basis vormen voor nieuwe werkgelegenheid. Ook in de hele Europese Unie neemt de werkgelegenheid dit jaar weer wat toe. Op een gemiddelde bevolking van 500 miljoen Europeanen, hadden 231 miljoen mannen en vrouwen werk en waren er ruim 22 miljoen personen werkloos, een kleine 9%.

Stabiliteit
De CPB-cijfers voor Nederland 2016/2017 laten zien dat de economie weer groeit en de overheidsschuld zich stabiliseert naar de zogenaamde Maastricht-norm, ongeveer 60% van het bruto binnenlands product. Geen slecht resultaat voor onze regering vergeleken met 4 jaar geleden toen ze regeringsverantwoordelijkheid namen. Maar het zijn ook niet de uitbundige economische cijfers die we in het verleden hadden.

De vraag is of die uitbundige groei ooit nog terugkeert. We hebben geen babyboomers meer, de samenstelling van onze samenleving is gestabiliseerd. Het aantal werklozen neemt langzaam af en lijkt zich te stabiliseren rond de 550.000 personen, zo’n 6% van de beroepsbevolking. Een beduidend stuk lager dan het Europese niveau van 9%, maar nog steeds hoog.

Hoe nu verder?
Aan het einde van dit jaar kunnen we met tevredenheid terugkijken op hoe we ons in slechts 8 jaar uit de economische depressie hebben geworsteld. Maar de wereld heeft niet stilgestaan, sinds 2008 is onze wereldwijde maatschappij en economie voor altijd veranderd. De wereld is globaler geworden en heeft zich ontwikkeld tot een multipolair systeem met verschillende, elkaar beconcurrerende machtscentra.

Naast de VS en de EU hebben China en Rusland belangrijke machtsposities ontwikkeld in een wereld die beslist minder Westers aan het worden is. Een wereld die in het verleden traditioneel door de VS werd geleid en op westerse wijze was opgebouwd op internationale instituties en internationaal recht.

Maar die wereld is niet meer en ook andere landen gaan mede bepalen hoe de wereld wordt georganiseerd. Helaas wordt dat deels bepaald vanuit een groeiende westerse afkeer en het zich afzetten tegen allesomvattende open handelsverdragen waardoor handelsoorlogen dreigen die potentiele groei tegenhouden.

Digitaal één wereld
Hoewel de wereld digitaal één grote verbonden wereld is geworden en wereldburgers instantaan met elkaar kunnen communiceren, betekent dit nog niet dat we dat wereldwijd ook doen. Integendeel, de tegenstellingen lijken groter dan ooit. Wij in het westen hebben terecht het gevoel dat we de verliezende partij zijn en onze overheden ons niet meer voldoende kunnen beschermen. Zoals Rob van Wijk in een column terecht beschrijft, is onze wereldorde wezenlijk in beweging naar een nieuwe werkelijkheid.

Deze nieuwe wereld is niet meer door het westen maakbaar en we moeten politiek afscheid nemen van de illusie dat ooit nog te kunnen. Dat is een hele uitdaging, want we hebben op die wijze de afgelopen 40 jaar onze wereld ingericht en onze welvaart vorm gegeven.

De tijd dat het Westen globale normen en waarden bepaalden, ligt achter ons en die realiteit moeten we accepteren. Dit vraagt een omschakeling in ons denken en dat is zeker lastig. We willen vooruitgang zonder zekerheden op te geven en dat lijkt onmogelijk.

Creative destruction
Net zoals Schumpeter het begrip creative destruction voor de markt heeft vormgegeven, moeten we voor onze maatschappij wellicht hetzelfde accepteren. Sommige zekerheden uit het verleden komen nooit meer terug. Maar daar kunnen andere zekerheden voor in de plaats komen. Zekerheden die we kunnen inrichten met de nieuwe technieken die we hebben ontwikkeld. Zekerheden en continuïteit op basis van een veel betere sustainable wereld op basis van nieuwe energievormen. Met nieuwe medische mogelijkheden om het leven te verlengen en verbeteren. En met nieuwe agrotechnieken om honger en armoede verder te verminderen.

Dit vraagt moedige politici die op die nieuwe wijze durven denken en niet meer vanuit het oude maakbaarheidsideaal. Leiders die vanuit een nieuwe visie in eerste instantie voor nieuwe veiligheid en welvaart kunnen zorgen en in ruil daarvoor een bevolking krijgen die hen (weer) vertrouwt en volgt. Gezien alle politieke onrust lijken onze regeringsleiders hierin vooralsnog te falen en ze worden als verouderde elite gezien die hen niet meer kunnen leiden. Waar blijven onze nieuwe jonge leiders om hier invulling aan te geven?

Door: Hans Timmerman, cto Dell EMC Nederland

Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024 Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024
Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024

Wil jij dagelijkse updates?

Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!