Onze digitale economie

Afgelopen week kwam de jaarlijkse Europese ‘Digital Economy en Society Index’ uit. Nederland blijft onveranderd staan op de vierde plaats na Denemarken, Finland en Zweden. Daarna volgen iets lager Luxemburg, België, de UK en Ierland. Deze index wordt bepaald door vijf meetpunten: de beschikbare connectiviteit, de digitale geletterdheid, het gebruik van internet door burgers, de toepassing van digitale techniek door het bedrijfsleven en tenslotte de beschikbare digitale openbare diensten.

Niet slecht natuurlijk, maar het voelt voor velen van ons toch eigenlijk als ‘gewoon’ dat we digitaal onze activiteiten kunnen doen. Daarentegen staan landen als Italië, Griekenland, Bulgarije en Roemenië op de laatste plaatsen. Voor een groot land als Italië lijkt mij dat toch best een beetje beschamend, maar ook Frankrijk zit nog onder het gemiddelde van de EU-score. Noordwest- en Zuidoost-Europa verschillen flink op het gebied van digitale geletterdheid en dus is het interne verschil tussen onze Europese digitale concurrentiekracht enorm.

Opleiding
Het begint natuurlijk al bij de opvoeding en opleiding. In elk Nederlands gezin zijn wel één of meer computers, tablets en smartphones in huis; kinderen leren spelenderwijs wat hun digitale belevingswereld is. Ook basisscholen zijn steeds beter geëquipeerd om hun leerlingen digitaal begaafd en bedreven te maken. In Europa beschikt toch 44 procent van de inwoners niet over de basic skills om gebruik van het internet te maken.

In Europa is het aantal STEM afgestudeerden (Science, Technology, Engineering & Mathematics) gelukkig wel gestegen. Zonder hen kunnen we onze digitale wereld niet bouwen, onderhouden en innoveren. Aantal en groei is nog wel klein: slechts 19 op de duizend personen tussen de 20 en 29 jaar oud zijn STEM-afgestudeerd. Dat is een percentage van 3,6 procent, gelukkig iets beter dan in 2014 toen het nog 3,2 procent was.

Bedrijfsleven en overheid
Ons bedrijfsleven en de overheid scoren ook hoog in deze index met een top vijf vermelding. Op nummer één staat de overheid van Estonia. Over Estonia schreef ik vorige week nog de blog ‘e-Europe als moderne e-society’, met e-Estonia als lichtend voorbeeld. Met zo’n mooie top 5 notering lijkt het misschien alsof we op onze lauweren kunnen gaan rusten, maar dat is nog lang niet zo.

Enkele weken geleden heeft de Enterprise Strategy Group (ESG) een wereldwijd onderzoek gepubliceerd onder de titel ‘IT Maturity Curve’. Uit dit onderzoek dat onder meer dan duizend bedrijven werd gehouden, blijkt dat 71 procent van de bedrijven erkent dat zij zonder verdergaande IT-transformatie hun concurrentie positie zullen kwijtraken. Het is zelfs zo dat 95 procent van de respondenten vindt, dat zij achterlopen op een kleine, snel innoverende kopgroep. Zij hebben de digitale transformatie strategisch honderd procent omarmd en voeren dit tactisch en operationeel in sneltreinvaart uit. De meest volwassen, digitale bedrijven halen twee keer zo vaak hun bedrijfsdoelstellingen in vergelijking de achtervolgers. Dat rennen geeft dus elk jaar meer voordeel.

Digitaal volwassen
Uit het onderzoek blijkt dat een kleine kopgroep van vijf procent slechts digitaal volwassen en state-of-the-art is, ten opzichte van de beschikbare en inzetbare techniek. Een tweede groep van 41 procent is druk bezig aansluiting bij die kopgroep te zoeken en hun digitale concurrentiekracht naar hetzelfde niveau te brengen. Maar helaas is een even grote groep van 42 procent nog lang niet zover; zij hebben wel plannen, maar lopen wat betreft uitvoering hopeloos achter. Tenslotte is er een groep van twaalf procent die echte achterblijvers zijn.

De topgroep gebruikt informatiediensten om zich competitief in de markt te onderscheiden. En is IT geen ondersteunende functie meer, maar de kern van de bedrijfsvoering. ICT is de bedrijfsvoering! Die wordt geheel vanuit de Board aangestuurd en de ICT-afdeling is een stabiele service provider – in plaats van een kostenplaats – terwijl het senior IT management aan de CEO rapporteert.

Digitale Transformatie
Digitale Transformatie is veel meer dan techniek. De essentie is dat de organisatie zich totaal reorganiseert en digitale informatie de basis van hun bedrijfsvoering maakt. Als men investeringen in de informatieplatformen verdubbelt en daarmee de omzet met tientallen procenten weet te verhogen, dan is die investering een ‘no-brainer’. Zeker als vervolgens ook nog eens door automatisering de kosten aanzienlijk kunnen worden verlaagd.

Dat is vaak het verschil tussen digitaal wel en niet geletterde organisaties: investeringen in de IT doet men om de business te runnen, het is een productiefactor en als je daarin investeert, wordt je productie beter, groter en efficiënter. Ver weg van het ouderwetse kostenplaatsdenken waarbij de IT-afdeling een kostenplaats is waar moet worden bezuinigd en die soms zelfs nog onder de CFO valt. Digitaal is de markt, je product en dus je business en je onderscheidende factor. Zo kun je de competitie verslaan en je markt laten groeien.

Lange weg
Soms heb ik het idee dat bij de kopgroep de organisatie over de top van de heuvel is gegaan en dat de transformatie als een bal ‘vanzelf’ de heuvel afrolt. Bijna niet meer bij te houden door de organisatie zelf. Bij deze klanten hebben wij hetzelfde gevoel: ze zijn bijna niet bij te houden met hun innovatiebehoefte. Dat zijn de mooiste klanten; zij die je als technologiebedrijf dwingen te blijven ontwikkelen, continu nieuwe functionaliteiten willen, met de GDPR-wetgeving nieuwe compliance en security-toepassingen eisen en ons op onze tenen laten lopen om dat mogelijk te maken.

Met onze topplaats in Europa mogen we als Nederlandse samenleving tevreden zijn. We hebben weer VOC-achtige mogelijkheden: we hebben één van de grootste digitale mainports in Europa en zijn voor de US een belangrijke digitale gateway naar Europa. Ik hoop dat in ons nieuwe regeerakkoord aan deze digitale opportuniteiten ook een serieuze invulling wordt gegeven. Je moet immers eerst groeien om te kunnen verdelen. Onze huidige digitale vaardigheden geven ons een fantastische startpositie!

Door: Hans Timmerman, CTO Dell EMC Nederland