Redactie - 18 juli 2017

De paradox van deze eeuw

De paradox van deze eeuw image

Nu we een beetje uit de laatste recessie kruipen (de achtste in 200 jaar) zien we een vreemde paradox: de nieuwe technische mogelijkheden zijn enorm en onze rijkdom is gigantisch, echter economisch gezien is het gemiddelde inkomen aan het dalen. Er bestaat geen economische wet dat iedereen altijd van technisch gedreven groei gaat profiteren, dus wat is ons vooruitzicht?

Genoemde paradox is al zo’n vijftien jaar gaande, maar wordt steeds duidelijker zichtbaar. Na het knappen van de internetbubbel in 2001 (aandeelhouders de dupe), het knappen van de financiële bubbel in 2008 (overheden de dupe) en wederom zeven jaar later in 2015 het knappen van de eurobubbel (burgers de dupe), laten alle technische innovaties zien dat we aan de vooravond staan van een nieuwe digitaal ingerichte economie en maatschappij.

Cognitieve taken

Digitaal maak goedkope kopieën mogelijk. Als iemand een goede belastingaangifte-app heeft ontwikkeld en die is voor 9,99 euro voor iedereen te downloaden, kan de belastingadviseur daar lastig tegen concurreren. Digitalisering levert, als iets bedacht en ontwikkeld is, altijd bijna ‘nul kostende’ services op. Dus de arbeid die vroeger voor die repeterende standaarddiensten nodig was, zal verdwijnen.

Zoals Marc Andreesen en Ben Horowitz in hun boek uit 2011 al schreven: ‘Software is eating the world’. Software maakt hele goedkope replicatie mogelijk in makkelijk te digitaliseren markten, zoals muziek, media, productie, finance en retail. Routinetaken worden overgenomen door computer en robots, maar die verschuiving is natuurlijk al honderden jaren aan de gang. Echter, naast de simpele automatisering van arbeid, kunnen nu ook cognitieve taken (denkkracht) worden overgenomen en dat verandert dit proces wezenlijk.

Second Machine Age

In hun boek ‘Race against the Machine’ (2011) schreven Erik Brynjolfsson en Andrew McAffee dat als we uit de recessie van 2008 zouden komen, er een uniek economisch herstel zou gaan plaatsvinden gebaseerd op slimme, arbeideliminerende techniek. Ze kaartten hier het verschil aan met de industriële revolutie, waar machines eerder een aanvulling cq gereedschap voor de mens waren dan een vervanging, zoals dat nu plaatsvindt. In het fantastische volgende boek de Second Machine Age (2014) schreven zij over softwaregedreven machines die cognitieve taken (kunnen) gaan overnemen.

In hun laatste boek ‘Machine, Platform, Crowd; harnessing our digital future’ (juni 2017) gaan ze nog een stap verder. Ze praten hier over de integratie van ‘Minds and Machines’, de wereld van platformen en de kern van de crowd ook wel geduid als de wijsheid van de massa. Kunstmatige intelligentie gaat ons mogelijkheden brengen die we absoluut nog niet kunnen overzien, maar onze maatschappij wezenlijk zal veranderen. Moet we vertrouwen dat de techniek het allemaal gaat oplossen of moeten we hier stelling tegen nemen?

Utopie of nachtmerrie?

Peter Hinssen noemt deze paradox een keuze tussen een utopie of een nachtmerrie. Volgens hem zijn de meeste bedrijven op dit moment nog druk bezig met ‘simpel’ digitaal te worden. De slimmere bedrijven zijn naast digitaal ook mobiel aan het worden, maar de slimste zijn bezig met kunstmatige intelligentie. Hij stelt dat dit een spannende ontwikkeling wordt omdat we daarmee nog nooit ervaring hebben opgedaan. Artificial Intelligence, robotica en slimme netwerken kunnen elk zowel utopisch (ideale wereld) als dystopisch (akelige wereld) tegelijk zijn.

Stilstaan is voor bedrijven geen optie want stilstand wordt steeds vaker achterblijven bij de (experimenterende) concurrentie. Het beste advies is ‘fix the basics’: zorg dat je van je legacy-systemen afkomt, investeer in een datastrategie, upgrade je oude ERP- en CRM-systemen. Dat is niet goedkoop, maar IT-transformatie is de enige mogelijkheid om straks überhaupt verder te kunnen.

De daarop volgende digitale transformatie van de organisatie gebeurt niet door een werkgroep samen te stellen die deze verandering even zal doorvoeren. Daar is mandaat én passionele leiding van bestuurders voor nodig om deze digitale reis te initiëren en uit te voeren. Daar zijn historische ‘sigaar-rokende bestuurders en commissarissen’ echt niet meer toe in staat.

Science fiction wordt realiteit

Het lijkt erop dat wat we vroeger nog science fiction noemden, de komende jaren realiteit gaat worden. Het argument ‘er is niets nieuws onder de zon, oude wijn in nieuwe zakken’ geldt niet meer. Ook het argument ‘het is niets om je zorgen over te maken’, is niet te verdedigen. We staan werkelijk aan de vooravond van serieuze uitdagingen.

Ook de maatschappelijke polarisatie van de middengroepen is een uitdaging: we hebben steeds minder lichamelijke arbeid nodig om in onze welvaart te voorzien. En daarbij zullen ook cognitieve taken gaan verdwijnen. De ‘menselijke loonslaaf’ wordt vervangen door een machine en dat holt de huidige middenklasse uit.

Tweehonderd jaar geleden gooiden de Luddites klompen in nieuwe, door stoommachines aangedreven weefgetouwen als protest tegen de mechanisering. Echter, de banen die toen werden vernietigd, werden weer op andere plaatsen gerealiseerd, mede door nieuw onderwijs. De eerder onopgeleide boerenzoon of dochter kon hierdoor voor nieuw werk geschoold worden.

De historie herhaalt zich niet, maar rijmt vaak wel

Gaan we naar een kenniseconomie? Machines kunnen nog niet onze creativiteit vervangen. De spelende mens kan dingen doen, waar machines nog lang niet aan toe zijn. Moet iedereen uiteindelijk een kenniswerker worden? De dirigent die machines en kunstmatige intelligentie om zich heen kan sturen en dirigeren? En hoe zal de mens-machine interface zich ontwikkelen en hoe moeten we iedereen daar voor opleiden?

Dell Technologies heeft het Institute of the Future (IFTF) afgelopen jaar de opdracht gegeven te onderzoeken hoe AI, robotisering, virtual en augmented reality en cloud computing ons leven en de arbeidsmarkt zullen veranderen. Het net uitgegeven rapport ‘The next era of human-machine partnerships’ biedt een aardig inzicht hoe consumenten en bedrijven zich kunnen voorbereiden op een samenleving in beweging. Een samenleving waar we in nieuwe harmonie met slimme apparaten en netwerken gaan leven.

Een mooie uitspraak is dat de geschiedenis zich nooit herhaalt, maar dat een volgende stap vaak wel rijmt op de gebeurtenissen daarvoor. Onze uitdaging is die rijmwoorden te vinden om ons de weg naar die nieuwe samenleving te vinden. Intiemer partnership van mens en machine, waar we als mens creativiteit, passie en ondernemerschap inbrengen en machines op hun beurt snelheid, automatisering en efficiency met zich meebrengen.

Gepersonaliseerde AI-assistenten die ons helpen beter, productiever en gezonder te leven. Techniek schurkt steeds dichter tegen ons aan en kruipt deels in ons. Dat zal ons leven voor altijd veranderen. De digitale disruptie die nu in alle hevigheid plaatsvindt, heeft bedreigingen, kansen en uitdagingen. Hoe meer we er over spreken, discussiëren en onze geest slijpen, hoe duidelijker ons toekomstbeeld en vertrouwen in die toekomst wordt en kan worden.

Door: Hans Timmerman, CTO Dell EMC Nederland

Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024 Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024
Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024

Wil jij dagelijkse updates?

Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!