CIO is manager van mensen en data

Twee Nederlandse CIO’s waren onlangs genomineerd voor de titel Europese CIO van het Jaar: Ron van Kemenade van ING en Perry van der Weyden van Rijkswaterstaat. De eerste ging er met de prijs vandoor. Executive People sprak met beide CIO’s over hun visie op het vak, de markt en hun agenda.

ING is een financiële dienstverlener, maar tegelijkertijd ook een technologiebedrijf. Misschien nog wel meer dan andere banken staat bij ING technologie centraal, vertelt Ron van Kemenade, CIO bij ING. Om wereldwijd verantwoordelijk te zijn voor IT bij ING is dan ook een mooie baan. Hij omschrijft zichzelf als uiterst ambitieus, daagt anderen uit om de grootste obstakels als eerste aan te pakken en geeft ze daarbij de ruimte om te falen, mits het snel is.

 ‘Ik ben als CIO van de bank verantwoordelijk voor alle IT voor alle landen en businessunits. Alle IT-gerelateerde managers en medewerkers rapporteren aan mij. Het is zo’n mooie baan’, verzucht Ron van Kemenade in zijn redelijk recent betrokken kantoor aan het Haarlerbergpark. Hij omschrijft tijdens het gesprek meerdere uitdagingen en ambities, die vragen om een gedreven, ambitieus persoon. En dat is hij: ‘Het kan mij niet ambitieus genoeg zijn.’

Hij herhaalt dan ook tijdens het gesprek zijn mantra: ‘Pak je grootste problemen als eerste aan.’ Hij houdt zichzelf aan dat adagium, maar ook zijn medewerkers. Dat neemt niet weg dat bij het maken van grote stappen ook falen hoort. ‘Je moet een veilig milieu kunnen bieden aan je medewerkers, zodat ze enerzijds risico’s durven nemen in het vinden van een oplossing en anderzijds daarin kunnen falen, mits dat snel gebeurt. Als je niet kunt falen, dan maak je geen grote stappen en daar werd nog nooit iemand beter van.’

People én content skills

De ambitie van de gehele bank is door de CEO Ralph Hamers vastgelegd in de Think Forward strategie. ‘ING wil niet een beetje digitaliseren, maar een digitale bank zijn. Daar moet je grote stappen voor kunnen maken.’ Om deze ambitie te kunnen vervullen, zijn IT’ers nodig die niet alleen het vakgebied goed kennen, maar ook kunnen samenwerken en kunnen leiden. Dat geldt ook voor zijn eigen functie: ‘Een goede CIO heeft goede people skills, maar moet nog steeds de inhoud goed kennen en begrijpen.’

Het vinden van de juiste mensen is niet eenvoudig, bekent Van Kemenade. Daarom beginnen managers vaak als meewerkende voormensen: ‘Zij besteden een deel van hun tijd aan softwareontwikkeling en -beheer. Juist omdat we willen dat ze gevoel houden voor wat er speelt en dat ze technisch goed onderlegd zijn. Deze chapter leads groeien dan door in de organisatie. We evalueren posities regelmatig: hoe kunnen we deze plek beter bezetten? Kan iemand zich doorontwikkelen? Of moeten we op zoek naar iemand anders?’

CIO als CEO

Aangezien technologie zo’n vitale rol speelt bij ING, kan Van Kemenade zich niet voorstellen dat de organisatie ooit zonder CIO zal werken. ‘Welke naam je ook geeft aan een rol, of het nu CTO of CDO is, er zal altijd een IT-professional in een executive rol moeten zitten. Je ziet zelfs dat de nieuwere bedrijven, zoals Amazon of Google, geleid worden door engineers. Dus de CIO kan zelfs CEO worden! Waarom zou een bank niet geleid kunnen worden door een engineer?’

Het belang van IT ligt vooral in het feit dat het leveren van een klantervaring steeds afhankelijker wordt van technologie. Daardoor schuiven degene die verantwoordelijk zijn voor de klantpropositie en de technologieverantwoordelijke steeds dichter tegen elkaar aan. ‘Degene die zich bezighoudt met de klantpropositie moet steeds meer verstand hebben van technologie en de technologieverantwoordelijk moet de klantbelofte begrijpen.’

Primaire proces

Perry van der Weyden is nu drie jaar CIO bij Rijkswaterstaat. Hij is daar als CIO, lid van het bestuur. “Ik heb dus geen last van het probleem dat de CIO geen deel uitmaakt van het bestuur. Deze positie is een signaal van de organisatie dat de informatievoorziening (IV) onderdeel is van het primaire proces.”

De ontwikkelingen die plaatsvinden binnen de organisatie maken deze positie hard nodig. “In feite is dit een groot bouwconcern”, omschrijft Van der Weyden. “In de core business van die bouwactiviteiten is de rol van IT in de loop der jaren steeds groter geworden. De adaptatie van IT in de kernprocessen is wel een ingrijpend proces geweest.”

Fysiek

De aanleg en het beheer van (vaar)wegen is van oorsprong heel fysiek. Data heeft altijd wel een rol gespeeld, maar dan gaat het om de exacte data. Nu zie je dat de rol van technologie steeds belangrijker wordt bij beheer en onderhoud. Als CIO vind ik dat het mijn rol is om de organisatie bewust te maken van het belang van die ontwikkeling, en wat de voordelen ervan zijn.”

“Dat kan gaan om meer inzicht krijgen in verkeersstromen op weg en water en het vergroten van de veiligheid daarvan. Zo meten we elke seconde op 500 punten in Nederland de stand van het water. We meten ook de kwaliteit van het water. Dag in, dag uit. Dat levert enorme hoeveelheden data op. Het mooie van deze organisatie is dat we steeds meer kunnen doen met business intelligence (BI). Die moderne technologie levert enorme kansen voor de businesskant.

BI-omgeving

Vanaf het begin van dit jaar staat er een volwaardige BI-omgeving bij Rijkswaterstaat. “Daar doen we drie dingen mee: real time monitoring van de doelstellingen die we hebben afgesproken met de politiek, zoals bijvoorbeeld de waterstanden. Het tweede is dat we een groot sensornetwerk, via ons eigen glasvezelnetwerk, hebben gekoppeld. Dit is in feite een IoT-omgeving waar permanent de staat van bijvoorbeeld een slimme sluis wordt gemeten.”

Dat kan heel ver gaan. Zo meten de sensoren de kracht waarmee een sluisdeur open en dicht gaat. Dat moet altijd hetzelfde zijn. Maar soms wordt het openen en sluiten van de deuren steeds een fractie zwaarder. Dat is iets wat een sluiswachter niet ziet, een sensor wel. Toen het in de praktijk gebeurde, bleek dat er door een stroming een zandophoping begon te ontstaan bij de deuren. Dit zorgde weer voor een zwaardere belasting van de motor. Door dit tijdig te verhelpen kan de sluis  twee keer zo lang mee. Dat zijn technologieën die we toevoegen aan het primaire werk.”

Menselijk

Invoeren van dergelijke toepassingen gaat niet vanzelf in een organisatie die van oudsher gewend is anders te werken. De menselijke en culturele component zijn dus belangrijk in het werk van Van der Weyden als CIO. “Sommige mensen doen het werk al dertig jaar, nu gaat een sensor bepalen wanneer er iets moet gebeuren. Het werk wordt dus anders. Wat wij dus gedaan hebben is niet alleen het verhaal vertellen, maar de mensen zelf betrekken bij die verandering. Hun enorme kennis en ervaring wordt ingezet bij het parametriseren van die sensoren. Zij worden functioneel beheerders.”

Het werk wordt daar efficiënter mee en het bespaart op kosten. “Omdat we nu continu zoveel informatie hebben, en kunnen verwerken, zien we in een vroeg stadium wanneer dingen mis dreigen te gaan. Dat kan niet met fysieke controles. Dit betekent dat we niet pas in een laat stadium, als iets al kapot is, heel snel in actie moeten komen. Maar we kunnen vooraf zien en zelfs voorspellen waar het mis dreigt te gaan en daar het onderhoud van bijvoorbeeld bruggen en sluizen op aanpassen. Met die IoT en BIO-omgeving kan de business dus beter en sneller werken.”

Ook dit jaar zijn Dutch IT- channel en Executive-People mediapartner van Gartner. 
U kunt zich registreren en gebruik maken van de speciale Executive-People code MPSYM1 die een korting geeft van € 600 euro. Klik hier om te registreren. 

Door: Marco van der Hoeven en Anne van den Berg