Redactie - 26 september 2017

Van kantoor naar community

Van kantoor naar community image

Op mijn blogs volgen regelmatig leuke reacties of vragen. Afgelopen week kreeg ik de vraag of ik ooit aandacht besteedde aan het begrip community in relatie met de veranderende werkomgeving. Eerder schreef ik over ‘Het einde van de 9 – 5 job’ en over ‘Het nieuwe werken’. Ook ’Before and After the Cloud’ ging over de veranderingen in onze dagelijkse werkomgeving. Maar werkplektransformatie is nog steeds een hoogst actuele ontwikkeling.

Als ik terugkijk naar 1997, nu twintig jaar geleden, dan is mijn eigen werkplek eigenlijk niet veel veranderd. Ik had al een mobiele telefoon, een zakelijke laptop en een privé PC en met de browser Netscape surften we over het internet. Ik had naast een zakelijk e-mailadres ook een persoonlijk e-mailadres en zelfs al een e-mailadres in de cloud: hotmail. Zakelijk werkte ik ook al veel thuis net als vele collega’s met mij. Dus tja, hoeveel is de werkplek voor mij zelf eigenlijk veranderd?

Tijd vooruit

Natuurlijk liep de IT-wereld vooruit – soms zelfs ver vooruit – op de algemene ontwikkeling. Het eerste mobiele telefoongesprek werd gevoerd op 3 april 1973, maar de mobiele telefoon is pas begin deze eeuw echt de maatschappij binnengekomen. Rond 2000 was Nokia – zeker voor Europa – hét bedrijf dat de mobiele telefoon tot een normaal gebruiksvoorwerp maakte. En de iPhone van 2007 zorgde pas voor de werkelijke digitalisering van telefonie en integratie met het internet. De eerste e-mail werd al in 1971 verstuurd, maar het maatschappelijk gebruik van e-mail brak pas rond dezelfde eeuwwisseling door. En toen ontstonden ook de eerste social mediaplatformen.

Maar tot 2010 veranderden de meeste zakelijke werkplekken niet zo snel. ‘Ouderwetse’ bureaus met weliswaar desktopcomputers en voor de mobiele medewerkers een laptop. En voor de bedrijfse-mail en -bestanden moet je op kantoor inloggen op het netwerk. Deze bestanden vanuit huis bereiken was (en soms zelfs is!) voor veel organisaties nog niet mogelijk. Dus je kon niet werken zonder naar je fysieke werkplek te komen. Hoe digitaal je verder ook was.

Pioniers

Natuurlijk waren er pioniers op het gebied van werkplekverandering. Het nieuwe werken noemden we dat en verzekeraar Interpolis had in 2001 al serieuze projecten lopen. Het bedrijf ontwikkelde als eerste in 1996 een hoofdkantoor zonder vaste werkplekken, een novum voor die tijd. Vanuit die innovatie ontstond al snel de gedachte dat als iemand geen vaste werkplek meer heeft, zij of hij ook kon ‘telewerken’. En zo creëerde Interpolis in 2001 voor 350 buitendienstmedewerkers thuiswerkplekken.

Eigenlijk was een executive e-mail van Bill Gates van 19 mei 2005 de bron van het begrip ‘het nieuwe werken’. Later dat jaar werden ook in Nederland al de eerste conferenties over die transformatie van de werkplek gehouden. Een bekende voorvechter was Erik Veldhoen die met zijn boek ‘the Art of Working’ uit 2005 veel heeft bijgedragen aan dit nieuwe denken. In zijn latere boek You-Topia beschreef hij in 2010 vanuit zijn eerdere ervaringen de impact van de digitale revolutie op ons werk en onze omgeving.

Digitale werkplek

Een digitale werkplek heeft geen fysieke locatie. Je komt niet meer naar kantoor om te werken, want werken kun je overal. Althans voor medewerkers die op hun werkplek grotendeels digitaal uitvoerbare zaken doen. In de verpleging, bij het bouwen van een huis, in de horeca of bij het opvoeren van een toneel- of muziekstuk is de werkplek nog steeds fysiek bepaald. Maar ook in die wereld zorgen digitale mogelijkheden voor verandering en automatisering van werkzaamheden.

Een verpleegster kan op afstand digitaal de situatie van een patiënt volgen. De serveerster noteert digitaal bestellingen en rekent digitaal af. Bouwtekeningen kunnen vanaf een tablet nog eens worden bestudeerd en op afstand kan met de mobiele camera het advies van een collega worden gevraagd. De digitale werkplek maakt dus meer veranderingen mogelijk dan slechts een variatie van de fysieke plaats waar je je werk uitvoert. Ook het 9 tot 5 schema verandert, fysieke aanwezigheid wordt anders gepland en veel informatie kan overal en realtime met collega’s of relaties worden gedeeld.

Netwerk organisaties

Onze arbeidsorganisaties zijn wederom flink in beweging. Netwerkorganisaties zijn niet meer gebaseerd op hiërarchische bestuurlijke lagen, maar op kennisgroepen die elkaar nodig hebben om tot een gezamenlijk resultaat te komen. Die virtueel contact onderhouden en op die wijze prima samenwerken. De ambulante verpleegster die de dialysepatiënt thuis kan behandelen via met het ziekenhuis in verbinding staande systemen. Of de boer die op afstand zijn zelfstandig rijdende tractoren in de gaten houdt. Of de automatische melkmachines voor zijn koeien. En de automatiseerder beheert zijn datacenter op afstand.

Zoals Veldhoen het stelt: autonomie, vakmanschap, netwerk en ‘activity based working’ zijn de sleutelwoorden van die nieuwe organisaties. Eigen initiatief en zelfwerkzaamheid in een community die gezamenlijk een gemeenschappelijk doel hebben. Deze ontwikkeling is ook te koppelen aan de opkomst van de zzp-ers die ook autonomie en zelfwerkzaamheid als arbeidsmodel hebben gekozen. In dat kader zijn de organisatiemodellen zowel binnen als buiten op een zelfde wijze aan het veranderen.

Digitale maatschappij

Onze digitale economie dwingt ons als mens digitaal te zijn en de daarmee ontstane virtuele mogelijkheden ten volle te benutten. Als je concurrent dat doet, moet je immers wel mee. Als je een baan wilt hebben, zal je mee moeten veranderen. Zakendoen is gebaseerd op persoonlijk vertrouwen, maar nieuwe virtuele sociale relaties kunnen dit vertrouwen op andere manieren creëren. Immer personen die je virtueel hebt leren kennen – en vertrouwt – kunnen in zakelijk verband logische samenwerkingspartners worden. Dat geeft veel nieuwe mogelijkheden tot relatie- en community-building.

Van 2006 tot 2008 was ik actief op het toen nieuwe Second Life, een virtuele wereld met alleen maar avatars. Achter elke avatar zat een mens, maar in eerste instantie hoefde je die niet te kennen om leuke ontmoetingen te hebben en bijeenkomsten bij te wonen. Achteraf heb ik van veel, in eerste instantie anonieme, avatars in de loop der jaren de mens erachter leren kennen. Zowel op sociale media als Facebook maar ook via fysieke ontmoetingen. Zo heb ik in die tijd goede virtuele vrienden gemaakt die ik fysiek (nog) nooit heb ontmoet, maar wel goed ken, regelmatig contact mee heb en precies weet wat ze doen en kunnen.

In mijn blogs ‘je digitale alter ego’ en ‘software defined retail’ heb ik hier al eerder over gesproken. Ook over het voortbestaan van de manager zijn discussies; immers hoe kleiner de organisatie hoe minder separaat management nodig is. We worden allemaal meewerkend voorman of voorvrouw. Want in snel veranderende organisaties zijn hiërarchische structuren veel te star en inflexibel en zijn zelfsturende teams de oplossing om snel nieuwe veranderingen te herkennen, op te pakken en door te voeren. Terug van centrale sturing, efficiency en managementlagen naar decentrale aanpak, effectiviteit en zelfsturing.

Door: Hans Timmerman, CTO Dell EMC Nederland

Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024 Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024
Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024

Wil jij dagelijkse updates?

Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!