EU maakt 20 miljoen euro vrij voor AI adoptie bij burgers

De Europese Commissie een reeks maatregelen gepresenteerd om kunstmatige intelligentie (KI) ofwel Artificial Intelligence (AI) ten gunste van de Europese burgers in te zetten. De maatregelen geven een impuls aan het concurrentievermogen van Europa op dit gebied.

De Commissie stelt een drieledige aanpak voor: publieke en particuliere investeringen in KI moeten worden verhoogd, er moeten voorbereidingen worden getroffen voor sociaal-economische veranderingen en er moet voor een passend ethisch en juridisch kader worden gezorgd. Het initiatief wordt voorgesteld naar aanleiding van het verzoek van de Europese leiders om met een Europese aanpak op het gebied van KI te komen.

Vicevoorzitter en commissaris voor de Digitale Eengemaakte Markt Andrus Ansip: "Net als de stoommachine en de elektriciteit zorgt KI ervoor dat onze wereld een transformatie ondergaat. We worden geconfronteerd met nieuwe uitdagingen die Europa gezamenlijk moet aanpakken om ervoor te zorgen dat KI een succes wordt en iedereen er baat bij heeft. Tot eind 2020 moeten we ten minste 20 miljard euro investeren. De Commissie levert haar bijdrage: we geven onderzoekers een impuls en stellen hen in staat om de volgende generatie KI-technologieën en -toepassingen te ontwikkelen. Ook het bedrijfsleven kan deze kansen aangrijpen en er gebruik van maken."

Europa heeft op het gebied van KI onderzoekers, laboratoria en start-ups van wereldklasse. Daarnaast levert de EU sterke prestaties op het gebied van robotica en zijn de vervoerssector, de sector gezondheidszorg en de maakindustrie toonaangevend in de wereld. Deze sectoren hebben KI nodig om concurrerend te blijven. Door de scherpe internationale concurrentie moet er echter gecoördineerd worden opgetreden om ervoor te zorgen dat de EU koploper is wat betreft de ontwikkeling van KI.

Financiële steun opvoeren en de toepassing door de overheid en het bedrijfsleven aanmoedigen

Het is de bedoeling dat de publieke en de particuliere sector in de EU de investeringen in onderzoek en innovatie op het gebied van KI opvoeren tot ten minste 20 miljard euro tussen nu en eind 2020. Daartoe verhoogt de Commissie haar investeringen in het kader van Horizon 2020, het onderzoeks- en innovatieprogramma van de EU, tot 1,5 miljard euro voor de periode 2018-2020. Daardoor wordt naar verwachting een extra bedrag van 2,5 miljard euro aan financiering vrijgemaakt in het kader van bestaande publiek-private partnerschappen, bijvoorbeeld op het gebied van "big data" en robotica. Daarmee wordt de ontwikkeling van KI in de belangrijkste bedrijfstakken, van vervoer tot gezondheid, gesteund, worden KI-onderzoekcentra in heel Europa met elkaar verbonden en versterkt, en worden tests en experimenten aangemoedigd. De Commissie zal verder de ontwikkeling van een "platform voor KI-on-demand" steunen dat alle gebruikers toegang geeft tot relevante KI-hulpmiddelen in de EU.

Bovendien wordt een beroep gedaan op het Europees Fonds voor strategische investeringen om bedrijven en start-ups aanvullende steun te geven voor investeringen in KI. Het doel is om door middel van het Europees Fonds voor strategische investeringen tegen 2020 in totaal meer dan 500 miljoen euro aan investeringen vrij te maken voor uiteenlopende belangrijke bedrijfstakken.

De Commissie zal blijven werken aan een gunstig investeringsklimaat. Aangezien gegevens de grondstof zijn die de meeste KI-technologieën nodig hebben, doet de Commissie voorstellen voor wetgeving om meer gegevens open te stellen voor hergebruik en voor maatregelen om het delen van gegevens makkelijker te maken. Het betreft gegevens van nutsbedrijven en milieu-, onderzoeks- en gezondheidsgegevens.

Voorbereidingen treffen voor sociaal-economische veranderingen die KI teweegbrengt

Door de opkomst van kunstmatige intelligentie worden er veel banen gecreëerd, maar verdwijnen andere banen en worden de meeste banen anders. De Commissie zal daarom de lidstaten aanmoedigen om hun onderwijs- en opleidingsstelsels te moderniseren. Verder zal zij steun bieden met het oog op verschuivingen op de arbeidsmarkt in het kader van de Europese pijler van sociale rechten. De Commissie zal steun geven aan partnerschappen tussen bedrijfsleven en onderwijs om KI-talent aan te trekken en in Europa te houden, specifieke opleidingsregelingen opzetten met financiële steun uit het Europees Sociaal Fonds, en steun geven ten behoeve van digitale vaardigheden, competenties in wetenschappen, technologie, techniek en wiskunde (STEM), ondernemerschap en creativiteit. Tot de voorstellen voor het volgende meerjarig financieel kader van de EU (2021-2027) behoort versterkte steun voor opleidingen op het gebied van gevorderde digitale vaardigheden, waaronder KI-specifieke expertise.

Een passend ethisch en juridisch kader waarborgen

Net als elke andere transformatieve technologie kan kunstmatige intelligentie nieuwe ethische en juridische vragen opwerpen in verband met de aansprakelijkheid of mogelijkerwijs bevooroordeelde besluitvorming. Nieuwe technologieën horen niet te leiden tot nieuwe waarden. Tegen eind 2018 zal de Commissie ethische richtsnoeren betreffende KI-ontwikkeling uitbrengen, uitgaande van het EU-handvest van de grondrechten en rekening houdend met onder meer de beginselen inzake gegevensbescherming en transparantie, waarbij wordt voortgebouwd op de werkzaamheden van de Europese Groep ethiek van de exacte wetenschappen en de nieuwe technologieën. Met het oog op de ontwikkeling van deze richtsnoeren zal de Commissie alle relevante belanghebbenden bijeenbrengen in een Europese KI-alliantie. Tegen medio 2019 zal de Commissie verder richtsnoeren uitbrengen voor de interpretatie van de richtlijn inzake productaansprakelijkheid in het licht van de technologische ontwikkelingen om te zorgen voor rechtszekerheid voor consumenten en producenten in het geval van producten met gebreken.

Volgende stappen

De Commissie begint vandaag, mede op basis van de op 10 april 2018 door Noorwegen en 24 lidstaten ondertekende verklaring van samenwerking, samen met de lidstaten aan het opstellen van een gecoördineerd plan betreffende KI, dat tegen het einde van het jaar klaar zou moeten zijn. De belangrijkste doelstellingen zijn het maximaliseren van het effect van investeringen op EU- en nationaal niveau, het aanmoedigen van de samenwerking in de hele EU, het uitwisselen van beste praktijken en het maken van afspraken over de gezamenlijk te nemen stappen om het wereldwijde concurrentievermogen van de EU in deze sector te waarborgen. De Commissie zal ook doorgaan met investeringen in initiatieven die doorslaggevend zijn voor KI, waaronder de ontwikkeling van efficiëntere elektronische componenten en systemen (zoals chips die specifiek voor KI-activiteiten worden ontwikkeld), supercomputers van wereldklasse, alsmede vlaggenschipprojecten op het gebied van kwantumtechnologieën en het in kaart brengen van het menselijk brein.

Achtergrond

Kunstmatige intelligentie (KI) is geen sciencefiction, maar maakt nu al deel uit van ons dagelijks leven: we maken gebruik van een virtuele assistent om onze dag in te delen en onze telefoons stellen liedjes voor die we misschien leuk vinden. Slimme systemen maken ons leven niet alleen makkelijker, maar helpen ons ook om oplossingen te vinden voor de grootste uitdagingen waarmee de wereld wordt geconfronteerd: het behandelen van chronische ziekten, het bestrijden van de klimaatverandering en het anticiperen op cyberdreigingen. KI is een van de meest strategische technologieën van de eenentwintigste eeuw.

Europa wil bij deze ontwikkelingen koploper zijn – veel recente doorbraken op het gebied van KI komen uit Europese laboratoriums. Ongeveer een kwart van alle industriële en professionele dienstenrobotica wordt geproduceerd door Europese bedrijven.