De bizarre crypto-wereld
Hoewel de Bitcoin koers van de week terugzakte naar circa €7.500 en vrijdag nog eens 1000 dollar verloor gelooft Tom Lee, directeur en oprichter van onderzoeksbureau Fundstrat Global Advisors, dat de cryptomunt naar de 25.000 dollar kan stijgen, aldus handelsplatform Finanzen.nl.
Lee ziet de huidige daling als typische crypto beweeglijkheid, stelt dat de productiekosten per bitcoin ook circa $6000 zijn en wacht op het instappen van institutionele beleggers die nu aan de zijlijn kijken. Bij de bitcoin kosten gaat het vooral om de energie die grote computers verbruiken om bitcoins te delven. Een bitcoin transactie zou evenveel elektriciteit vergen als één huishouden in een maand verbruikt. Ik snap het niet helemaal precies, maar Microsoft accepteert al geen betalingen meer in crypto munten lees ik ergens. Misschien is dat ook fake nieuws.
De opkomst van Internet sinds 1980 kon ik goed begrijpen omdat er tegenover soms extreme waarderingen van bedrijven waarde werd gecreëerd, bij duurzaam dalende rente. Nu creëren anarchistische kapitalisten nieuwe infrastructuren met bijbehorende geldsoorten, valuta, zonder dat er tegenwaarde is.
Er gebeurt veel in de crypto wereld en de daaraan gelieerde blockchain activiteiten, maar niets wijst erop dat munt en infrastructuur doelmatiger zijn dan wat er nu digitaal bestaat. Daarin kan de blockchain conferentie 7 juni bij Rabo in Utrecht, waar 400 fans bijeenkomen verandering brengen met blockchain oplossingen voor overheden, bevoorrading, fintech, energie en onder meer identiteit. Ze blijven wat van het cryptogeld, zo lijkt het.
Het is lastig om greep te krijgen op het cryptogeld. Guldens, euro’s of Turkse lira zijn aan een omgrensde onderliggende economie verbonden. Ze staan onder toezicht van Centrale Banken. Maar gaan soms ook totaal de mist in zoals nu in Turkije en Venezuela. Bitcoin en ander cryptogeld is louter financieel geld zonder enige connectie met relatief vaste waarden zoals BBP, vastgoed of betalingsbalansen tussen landen. Het is een spel, zoals monopoly. Daarbij moet je de technologische infrastructuur van de blockchain niet verwarren met het middel Crypto dat alleen daarin kan bestaan. Blockchain kan zonder Bitcoin, maar omgekeerd werkt niet.
De Bicker is er ook mee bezig en verwijst naar Chris Dixon, partner bij Andreessen Horowitz, die op Medium betoogt ‘waarom decentralisatie wint.’ Internet is tot nu toe gebouwd rondom centralisatie door commerciële bedrijven die steeds meer onder toezicht en censuur komen van overheden. De volgende fase, web.3 met bitcoin en ethereum, gaat over gedecentraliseerde crypto-netwerken die door communities gestuurd worden. Gebruikers werken decentraal in open source met crypto’s in blockchains samen naar een gezamenlijk doel, wat wezenlijk anders is dan de centraal gestuurde internetbedrijven van tegenwoordig. De uitdaging is prestatie en schaalbaarheid die tekortschieten.
Decentralisatie legt net als open source de macht bij gebruikers, niet bij leveranciers. Of blockchains en crypto’s winnen hangt er uiteindelijk vanaf of zij de ‘hearts en minds’ van gebruikers winnen. Als je dan terugdenkt aan open source, dan is die kans niet groot. Zeg maar klein. Ik hou van utopie en decentralisatie, het lijkt me ideaal, maar ik weet dat het in de echte wereld marginaal is omdat de echte wereld draait om goed, macht en controle.
Ik ben nog niet klaar met cryptogeld. Mijn lezers denken er heel verschillend over. Reden temeer om feiten en fictie, waarheid en leugen, verder te onderzoeken. Ik handel niet in bitcoins. Zodra je in wat dan ook zakendoet, is je onafhankelijkheid foetsie omdat je dan een belang hebt. Er gebeurt dan iets in je hersenen waardoor het belang het wint van de onafhankelijke analyse.
Ik ben nog steeds boos omdat de toezichthouders van de Nederlandsche Bank de financiële crisis van 2008 niet hebben voorzien en in de jaren daarvoor geen maatregelen hebben genomen. Dat hadden de slaapkoppen van toen wel moeten doen.Nu is het de hoogste tijd dat Klaas Knot, directeur van DNB, zich uitspreekt over crypto geld zoals ook Jamie Dimon van JP Morgan dat heeft gedaan. Hij zegt: crypto is zwendel.
Maar snappen we het wezen van geld?
Bert Landman, gewaardeerd consultant, schrijft over crypto’s: ‘Het zou verboden moeten worden (ik bedoel dat letterlijk)! Roubini heeft absoluut gelijk met zijn observatie’. Roubini in een tweet: ‘So the high tech crypto innovation is to store your crypto-assets in underground vaults as the whole crypto-system is NOT secure. So we are back to the Stone Age as far as storing wealth is concerned. "Brilliant" crypto-revolution...’ Hij reageert op een tweet van Bloomberg over een achterliggend rapport dat schrijft: ‘The wealthy are hoarding $10 billion of Bitcoin in underground vaults on five continents ’. Ze stallen het virtuele geld offline in bunkers om diefstal te voorkomen. Het is de business van het Argentijnse bedrijf Xapo. Het gaat erom dat dan de privé sleutel dan niet gestolen zou kunnen worden.
Vincent Everts schrijft: ‘Interessant. Er is nu zo'n 1200 triljard aan geld en assets. Is 0.45 triljard crypto dan bedreigend? Er is dus totaal aan assets 1.200.000 miljard. Dat is 5.100.000 miljard per dag handel wel wat veel. En wat is $5.100.000 miljard per dag, die in digitaal geld is $25 miljard. Maar ja, hoe kun je al die bedragen controleren? Wat is de bron, de betrouwbaarheid? Zijn er verschillende bronnen?
Jan Prins wil me helpen om te geloven. Hij schrijft: ‘Adriaan, misschien helpt je deze parallel: zie het internet als een soort overheid. Dan is het toch niet meer dan logisch dat dit ook zijn munteenheid heeft. Bedenk je ook dat voor dat cryptogeld er was, het digital equivalent van papiergeld (dus dat wij met elkaar afrekenen zonder tussenkomst van een bank) nog niet bestond.Cryptogeld is zo evident als wat. Jouw kruistocht ertegen verbaast me echt’. Nu voer ik geen kruistocht, want schrijf op wat anderen vinden, juist om mijn mening te vormen. Maar Internet als overheid? Ik zie internet als een infrastructuur voor transport en cryptogeld als geldkluisje die van A naar B gaan via die infrastructuur.Dat kan alleen sneller en doelmatiger via banken. En betrouwbaarder.
Zakenvriend Ad Nederlof vindt cryptogeld een piramidespel waar Bernard Madoff levenslange gevangenisstraf voor kreeg. Is dat ook zo? Nederlof: ‘Het is een nieuw soort pyramide spel.Net als bij Madoff en de heer van den Berg in Hilversum wordt een oude koper betaald met de opbrengst van nieuwe kopers die er tegen een hogere koers weer instappen. Maar er staat niets tegenover behalve de hype en de hebberigheid van mensen. Daar wordt dan ook op ingespeeld met het credo “snel geld maken”. Als je niet meedoet ben je gek.
Ook kreten als “Crypto is the new currency gebaseerd op moderne blockchain technologie”. Dat laatste maakt het geloofwaardig want iets dat gebaseerd is op nieuwe technologie kan toch niet fout gaan?Maar die technologie maakt het mogelijk crypto’s te verhandelen maar verandert niet het feit dat dit een bubble is. De mensen die vroeg ingestapt zijn hebben mooie winsten gepakt. Die winsten worden, zoals altijd bij Pyramide systemen, betaald door hen die het laatst zijn ingestapt. Dat zijn er steeds meer tegen hogere bedragen. Maar wanneer de pyramide instort dan betalen de laatste die zijn ingestapt tegen een hogere koers het gelag.Niks gewonnen toch geronnen. Dat is pech al het geld weg. Bij Madoff kregen de laatste investeerders nog ongeveer 10% terug aan terug gevonden liggende gelden. Daar was een speciaal fonds voor opgezet. Het Madoff Victims fund. Veel geld is weggesluisd. Madoff kreeg levenslang en zijn zoon pleegde uit schaamte zelfmoord.
Maar bij de Crypto’s kan een investering van 10.000 dollar voor een bitcoin op zekere dag nog maar 5 dollar waard zijn. Geen Victim fondsen en niemand de gevangenis in. Hoe zegt de Media Markt het ook weer: “je bent toch niet gek”. En dan krokodillen tranen all over the world. Kortom, Ad Nederlof moet niets van de bitcoin hebben.
Topman Jamie Dimon van de zakenbank JP Morgan, die over 2016 genoot van een beloningspakket van 28 miljoen dollar, noemt bitcoin een vorm van oplichting, erger dan de tulpenmanie.Dimon riep zelfs dat hij handelaren bij de eigen bank zou ontslaan, als ze zich zouden inlaten met bitcoin. Kwantitatief strateeg Marko Kolanovic bij JP schreef in een rapport dat cryptomunten “in sommige opzichten lijken op frauduleuze piramidespelen”.
Bij een piramidespel worden beleggers gelokt met het vooruitzicht van hoge rendementen voor een vaak exotische belegging. De inleg van de eerste deelnemers wordt deels gebruikt om als rendement uit te keren (en dus niet geïnvesteerd).Als de starters dan enthousiast raken en zorgen voor nieuwe deelnemers, kan het geld van die deelnemers ook weer gebruikt worden voor winstuitkeringen.
Echter, omdat de beoogde belegging zelf onvoldoende rendement oplevert, raakt het geld op een gegeven moment op. De laatste instappers zijn doorgaans de klos.
Volgens analist Kolanovic van JP Morgan is er een probleem met het verdienmodel van bitcoin. Degenen die in de vroege fase als ‘miner’ van bitcoin zijn begonnen, zijn makkelijk rijk geworden.
Miners zijn programmeurs die complexe wiskundige puzzels oplossen, om transacties op het bitcoinnetwerk goed te keuren. In ruil daarvoor ontvangen ze nieuwe bitcoin. Echter, het bitcoinnetwerk fungeert zo dat de beloning voor het oplossen van de puzzels (en faciliteren van bitcointransacties) afneemt. Kolanovic stelt dan ook dat sprake is van afnemende toekomstige opbrengsten bij het in standhouden van het bitcoinnetwerk. Dat is vergelijkbaar met een piramidespel, aldus de analist.
Maar daar houdt het niet op, aldus Kolanovic. Een manier om de afnemende opbrengsten van het ‘delven’ van bitcoin te omzeilen is… het creëren van nieuwe cryptomunten. En dat is wat er dit jaar ook is gebeurd met de schepping van steeds meer alternatieve cryptomunten. Het meest succesvolle voorbeeld hiervan is ethereum, in waarde inmiddels de tweede cryptomunt. “We weten niet of de prijs van cryptomunten op de korte termijn stijgt of daalt. Maar de historische ervaring met valuta, politiek en financiële fraude voorspelt niet vele goeds voor cryptomunten”, schrijft Kolanovic in het rapport. In China mogen geen nieuwe cryptomunten gelanceerd worden.
Ik denk niet dat crypto een piramidespel is. Kenmerkend daarvoor is dat de volgende investeerder voor de winst van de eerdere zorgt. Het impliceert dat voor de laatste investeerder er geen groei meer mogelijk is waardoor het systeem instort. Dat kan ik niet argumenteren omdat crypto nog een verwaarloosbaar marktaandeel in al het valutaire kapitaal heeft.
Ik denk dat crypto geen tegenwaarde heeft. De huidige officiële valuta hebben een tegenwaarde in de economie van het land of continent dat zij vertegenwoordigen. De crypto is uitsluitend financieel, losgezongen van de economie. Zoals gebeurde in de aanloop naar de financiële crisis van 2008. Toen gin ook het verband tussen geld en onderliggende waarde verloren. Het eigen vermogen van de grootste banken was nog maar een paar procent van hun balanstotaal. Dat is nu nauwelijks beter, maar tegenover cryptogeld staat helemaal geen tegenwaarde. Naarmate de kennis onder crypto beleggers over het wezen van geld toeneemt zal de waarde van dat geld afnemen. Tot het in de marge verdwijnt. Er is nog veel meer over te bespreken. Deze blog is uit de hand gelopen en veel te lang. Volgende week beter!
Door: Adriaan Meij, AME Research BV
www.ame.nl
