Redactie - 09 oktober 2018

Uitdagingen rond vernieuwing en ethiek

Uitdagingen rond vernieuwing en ethiek image

Het mooie is dat, als je al wat langer meeloopt in de wondere wereld van data en informatie, je regelmatig déjà vu’s hebt. Je krijgt een flashback dat je met deze uitdaging al eens eerder bezig bent geweest. Veel vraagstukken zijn in principe niet nieuw, alleen de omgeving, de techniek, de markt of het product zijn anders geworden. Iemand moet je daar echter vaak attent op maken. Ik ben een fan van uitspraken van Johan Cruyff zoals 'Je gaat het pas zien als je het door hebt’. Dit gebruik ik ook vaak als ik anderen uitleg wat er aan het veranderen is. Zodra zij dat ook zien en 'het kwartje valt’, hebben ze direct een heel andere blik op de toekomst.

En andere mooie uitspraak van Johan is: 'Voetbal is simpel, maar simpel voetballen blijkt vaak het moeilijkste wat er is’. Datzelfde geldt voor techniek en zeker voor informatietechniek. Techniek is in de basis simpel, goed uit te leggen, gebaseerd op natuurkunde en repetitief. Maar die techniek simpel in je organisatie kunnen gebruiken, is het lastigste dat er is. Want die organisatie bestaat uit mensen, processen en gewoonten en juist die zijn niet simpel maar uiterst complex. Zeker als het om veranderen gaat.

Sprinten

Een andere uitspraak van Johan kennen de meesten ook wel: 'Als je een speler ziet sprinten, is hij te laat vertrokken’. Hoeveel organisaties starten overhaast met hun digitale transformatie omdat ze beseffen dat ze nog het een en ander in te halen hebben. Maar dan realiseren ze zich dat legacy-systemen niet van vandaag op morgen te vervangen zijn. Gelukkig is er niets mis met af en toe een sprintje trekken. We gebruiken het zelfs als lichtvoetige software-ontwikkeltechniek. Maar sprinten kun je maar even, op lange termijn is het een kansloze strategie. Om op de lange termijn succesvol te blijven moet je op tijd herkennen hoe je verder moet.

Fouten

Zoals Johan uitlegde, is 'voetbal een spel van fouten: wie de minste fouten maakt, wint’. Dat geldt ook in onze complexe wereld van data en informatie: de eerste keer direct goed komt weinig voor. Het is een traject van vallen en opstaan omdat niemand anders met die nieuwe techniek de beste oplossing voor jóuw organisatie, jóuw klanten en jóuw markt heeft ontwikkeld. Dat zal je als ondernemer zelf moeten uitzoeken en ontdekken. Hoe kleiner de stappen die je maakt en hoe sneller je fouten ontdekt en erkent, des te meer lijkt een traject op een 'first time right’. Kleine fouten kun je immers sneller en beter herstellen dan grote. In deze tijden van vernieuwing is voorzichtig vooruit blijven gaan toch een noodzaak.

Zwanen

In 2015 schreef ik een blog 'Witte zwanen, zwarte zwanen.’ Die blog begon met de zin: 'Het is lastig beleid te ontwikkelen, als de wereld om je heen onzeker is geworden. Als oude modellen niet meer werken en de vaste ankers om je heen zijn losgeslagen.’ Lange tijd dachten we dat de centrale cloud de ultieme oplossing was voor al onze informatieproblemen. Maar het kan ook een Hotel California worden waar je niet meer uit kunt ontsnappen. We vervangen dan een oude vendor lock-in voor een nieuwe.

We zien lokale multicloud-gebaseerde oplossingen dicht om ons heen ontstaan. Handig in relatie met nieuwe privacywetten, de ontwikkeling van edge-computing waarvan we de data ter plekke willen – en soms moeten – bewerken en toepassen. Ook het internet der dingen kruipt langzaam maar zeker dichter om ons heen. We zien gebieden samenkomen die vroeger prima in aparte silo’s konden worden opgelost maar nu in onze digitale economie moeten samengaan.

'The internet is broken’

De vanzelfsprekendheid dat techniek het allemaal wel zal oplossen, komt op losse schroeven te staan. Begin oktober had onze innovatiepartner Nalta een mooie bijeenkomst met als afsluiting de journalist/schrijver Andrew Keen, schrijver van drie kritische boeken over het internet en sociale media. Dit jaar heeft hij het boek 'How to fix the future’ gepubliceerd waarin hij poogt een oplossing te vinden om het 'gebroken internet’ te herstellen. Het internet is gebroken in vertrouwen, gebroken in veiligheid en gebroken wat betreft de mooie democratische beloften uit het verleden.

Hij vergelijkt het met de onveilige auto’s die de Amerikaanse auto-industrie rond 1965 produceerden. Het boek uit dat jaar van Ralph Nader: 'Unsafe at any speed’ stelde dat de industrie auto’s niet veiliger wílde maken omdat dan de winst zou dalen. Om auto’s veiliger te maken was uiteindelijk een overheid nodig. In dit geval de Europese overheden die als eersten strengere veiligheidsmaatregelen oplegden om de echte belanghebbenden – de bestuurder en passagiers – te beschermen. Dit leidde ertoe dat de Amerikaanse auto-industrie in verval raakte en Europese auto’s dominant werden.

Agentschappen

Omdat de overheid agentschappen instelde om die gewenste veiligheid 'af te dwingen’ werd de auto uiteindelijk veiliger. Dit gebeurde ook bij luchtvaart, medicijnen en andere risicovolle omgevingen. Ralph Nader ziet een vergelijking met wat er nu voor het internet nodig is: agentschappen die gaan voorschrijven waar het internet – inclusief toeleveranciers en gebruikers – aan moet voldoen. De GDPR is in dat kader al een goede stap. Veiligheid voor de gebruikers kun je alleen maar realiseren als de maatschappij zelf hiervoor afspraken maakt. Techniek is immers neutraal, het is aan de gebruiker om er goed of kwaad mee te doen. De chirurg redt een leven met een mes, maar met datzelfde mes kan een moordenaar een leven nemen. Dus moeten we als maatschappij regelen dat een chirurg wél in een mens mag snijden en andere mensen niet. En als je dat toch doet, word je bestraft.

Micro-betalingen

In Europa hebben we een traditie de burger centraal te stellen en te beschermen. Niet de markt of de staat heeft de macht, maar de vertegenwoordigende macht van burgers. Daarom zullen we zelf in actie moeten komen om de uitwassen van het internet te elimineren. Dat is een afweging van enerzijds voldoende vrijheid maar anderzijds van voldoende regulering. Vrije verdienmodellen kunnen verdwijnen als online micro-betalingen voor webdiensten mogelijk worden. En wellicht kan, net zoals de papieren brief – die we ook niet gratis verzenden – ook de digitale brief weer een écht briefgeheim krijgen. Data is vaak geen vrij goed: het vraagt gerichte en gegarandeerde bescherming.

Wellicht dat blockchaintechniek en oplossingen uit de snelle gaming-industrie ons internet kunnen ombouwen tot een snelle, betaalde en gereguleerde nutsvoorziening die veilig en betrouwbaar is. Betaalde mail verlost ons direct van spam en betaalde dienstverlening hoeft geen data te stelen om inkomsten te genereren. Dan kunnen we data van burgers respecteren op basis van gemeenschappelijke afsprakenstelsels en gereguleerde toegang. Wereldwijd is dat niet (snel) te realiseren, maar als Europa wellicht wel. Ethische digitalisering is een belangrijk aandachtspunt aan het worden, zoals ik in deze blog vorig jaar al schreef. Het werd tijd…

Door: Hans Timmerman (foto), CTO Nederland, Dell EMC 

Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024 Trend Micro BW BN week 10-11-13-14-2024
Copaco | BW 25 maart tm 31 maart 2024

Wil jij dagelijkse updates?

Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!