DDA: Overheid moet meer doen voor digitale infrastructuur

Dankzij de sterke digitale infrastructuur komt Nederland economisch gezien redelijk door de pandemie. “Maar het vergt onderhoud en beleid om het geheel op peil te houden en te vernieuwen. De landelijke overheid is daar als partner vrijwel afwezig terwijl wel vol wordt ingezet op AI wat een onvermijdelijke groei van digitale infrastructuur betekent”, zegt Stijn Grove, directeur van de Dutch Data Center Association (DDA).

Hij noemt ook een ander voorbeeld: de positie van Nederland als digitale mainport dreigt in gevaar te komen, omdat de bestaande zeekabels die Nederland digitaal verbinden met de rest van de wereld verouderen en een veel lagere capaciteit hebben dan moderne connecties. Bovendien staan er helemaal geen nieuwe zeekabels naar Nederland op het programma, wel naar Spanje, Denemarken en Frankrijk. “We zien het met z’n allen gebeuren, maar niemand grijpt in, terwijl met visie en simpel beleid hier veel te winnen is”, constateert Grove.

Energie en water
In de media is veel discussie over vermeend buitensporig elektriciteits- en drinkwaterverbruik door datacenters. “Iedereen is en gebruikt online en ziet het internet als een soort nutsvoorziening, als elektriciteit uit het stopcontact of water uit de kraan. Dat betekent wel dat je beseft dat er datacenters en communicatieverbindingen nodig zijn. Als gevolg van sterk groeiende digitalisering zien we datacenters ook groeien. Tegelijk zien we dat datacenters heel rationeel omgaan met het verbruik van stroom en water. Voor hen zijn dat kostenposten; die wil je zo laag mogelijk houden. De IEA ziet dat wereldwijd het energieverbruik stabiel is gebleven in de laatste 10 jaar, ondanks de enorme datagroei. Dat komt door tal van initiatieven om bijvoorbeeld met gebruikmaking van kunstmatige intelligentie het verbruik van stroom en water te minimaliseren. Ook is er veel aandacht door datacenters om hun eigen stroom groen in te kopen. Dit verhaal hoor je nauwelijks en is een heel ander verhaal in plaats van te roepen dat het stroomverbruik de spuigaten uitloopt. In een kenniseconomie als de onze heb je nu eenmaal datacenters nodig. En juist door samenwerking kan er meer worden gedaan om zaken efficiënter te laten draaien.”

Overigens is de Nederlandse datacenter sector bovendien een van de meest energie-efficiënte ter wereld – de sector is goed voor 0,32% van het landelijke energieverbruik en 0,042% van het waterverbruik. “De minister gaf dit ook als antwoord na de media-aandacht en Kamervragen. Het minieme waterverbruik gaf geen verdere aanleiding tot verder onderzoek.”

Minister Digitale Zaken
De digitale transformatie is in volle gang en versneld door Covid. De afgelopen jaren hebben steeds meer organisaties bedrijfsprocessen en/of workloads gemigreerd naar de (publieke) cloud. “Waarom zou je een CRM-systeem in eigen beheer of in een eigen serverruimte draaien, als klantbeheer niet tot de kerntaken van de organisatie behoort? Het ligt dan veel meer voor de hand om bijvoorbeeld Salesforce.com te gebruiken of je IT in een datacenter te zetten. Die beweging is al geruime tijd gaande. Logisch dat in ons land het cloud-gebruik stevig is toegenomen. Zo is negentig procent van de Nederlanders dagelijks actief op internet en maakt tachtig procent van het bedrijfsleven met meer dan tweehonderdvijftig voltijds medewerkers gebruik van clouddiensten. Al dat verkeer gaat enig moment door een datacenter. Datacenters houden internet draaiende en in toenemende mate de bedrijfsprocessen van organisaties.”

Het belang van de sector vindt volgens Grove nauwelijks weerklank bij de Nederlandse overheid. “We klagen erover dat de hyperscalers Amerikaans zijn en een webwinkel als Alibaba en een technisch vooruitstrevend bedrijf als Huawei China als thuishaven hebben, maar dat heeft alles te maken met het overheidsbeleid in die landen. De Amerikaanse overheid heeft, door massaal cloud-diensten af te nemen Microsoft, Google en Amazon groot gemaakt. Dezelfde machinaties zien we in China. Bovendien beschikken die bedrijven over een enorme thuismarkt. Kom daar maar eens omheen in versnipperd Europa. De Nederlandse overheid is nog steeds huiverig om cloud-diensten van buiten te gebruiken.”

Hij vindt het, gezien het belang van de digitale sector, onbegrijpelijk dat er geen minister Digitale Zaken is. “Ons land doet het nog steeds goed in de wereldwijde ‘digi-lijstjes’, maar we zien dat het minder wordt. De overheid moet alles op alles zetten om die beweging te keren.”

In dit licht juicht Grove GAIA-X toe, het oorspronkelijk Frans-Duitse project om een efficiënte en concurrerende, veilige en betrouwbare data-infrastructuur voor de Europese Unie te ontwikkelen. “Het is een mooi begin, maar er moet nog heel wat gebeuren om met al die organisaties uit al die landen tot overeenstemming te komen.”

Controle houden
Eén van de hoofddoelstellingen van Gaia-X is een kader te bieden dat inherent gunstig is voor het ontstaan van nieuwe en innoverende bedrijfsmodellen. Maar wat is ervoor nodig om deel uit te maken van Gaia-X? Hoe kan men een knooppunt in dit ecosysteem worden? “Hier wordt driftig over gediscussieerd. In Nederland hebben wij wel partijen die hier onderdeel van kunnen uitmaken; denk aan ATOS of Leaseweb. Het gaat uiteindelijk om een radicaal anders federatief model dan de hyperscalers nu aanbieden. Al is het alleen al om de bescherming van persoonsgegevens, waarbij Europa in de wereld vooroploopt. In elk geval willen betrokken partijen een model waarbij afnemers niet vastgebakken zitten aan een cloud-dienstverlener, maar dat je naar eigen goeddunken zonder problemen kunt switchen met jouw workloads. Dat is een goede ontwikkeling voor de kleinere spelers op de markt. Stel dat Amazon op den duur met een GAIA-X-product op de markt komt, dan weet je dat je de controle houdt, dat je je niet overlevert aan Google.”

Kennis borgen
Gezien het belang van digitale infrastructuren is het volgens Grove belangrijk de kennis over de techniek, maar ook over het gebruik van cloud-diensten te borgen. Om die reden heeft de DDA ook, samen met partner ICTRecht, de derde editie van het rapport Datacenter & Recht uitgebracht. Het rapport behandelt onder meer de impact van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) op de datacenter sector en de discussie omtrent de beveiliging van IoT-apparaten. Daarnaast wordt gekeken naar de laatste ontwikkelingen omtrent continuïteit in de cloud, de juridische situatie omtrent cryptogeld en het level playing field bij ICT-aanbestedingen. Om dezelfde reden helpt DDA, in samenwerking met meerdere scholen en bedrijven, technici om te scholen tot datacenterprofessionals.

Auteur: Teus Molenaar