Gebrek aan inzicht in technologie onder bestuurders, commissarissen en politici

De inzet van technologie is essentieel om de grote problemen van de 21e eeuw, zoals klimaatverandering, het plasticprobleem of ernstige voedseltekorten, op te lossen. Het bedrijfsleven en de overheid verwachten veel van digitale innovatie, maar de decision-makers missen de basiskennis over artificiële intelligentie, blockchain en the internet of things.

‘Het is hoog tijd dat technologie onderdeel wordt van belangrijke ESG-kwesties (Environment, Society and Governance) waar bedrijven en overheden zich wereldwijd voor inzetten’, zo luidt de harde conclusie uit het boek Technology and Governance – Making technology work for society van Casper Jaspers. Onlangs versceen het boek bij uitgeverij Prometheus.

Bedrijven moeten technologie maatschappelijk verantwoord inzetten

Jaspers waarschuwt voor problemen binnen het bedrijfsleven als gevolg van de razendsnelle opmars van technologie, omdat bestuurders technologierisico's niet geïntegreerd beoordelen met andere ESG-risico’s. Commissarissen die onvoldoende geïnformeerd blijven over technologische ontwikkelingen schieten tekort in hun toezichts- en adviestaak. Bestuurders en commissarissen hebben bovendien een belangrijke taak om erop toe te zien dat nieuwe technologie op een maatschappelijk verantwoorde manier wordt ingezet, zonder morele of ethische grenzen te overschrijden. Deze taak kunnen zij alleen vervullen met de juiste kennis van de technologische ontwikkelingen, en voldoende inzicht in de samenhang met andere ESG-onderwerpen. Jaspers pleit voor het toevoegen van de 'T' aan ESG (ESGT).

Kennisgebrek over technologie bij politici vormt een risico voor de samenleving

Ook politici ontbreekt het aan inzicht op ESGT-vlak en dat is gevaarlijk voor de samenleving. Volgens Jaspers staan het kennisgebrek over, en de snelle ontwikkelingen van, technologie aan effectieve wetgeving in de weg. Zodra de wetgever een nieuwe technologie via het trage wetgevingsproces heeft gereguleerd, is deze vaak al geëvolueerd en het wettelijk kader ontgroeid. De wetgever loopt achter de vernieuwingen aan. Daar komt bij dat de politiek wetgeving schept voor hedendaagse problemen maar daarbij het belang van de toekomst onvoldoende in ogenschouw neemt - het ontbreekt aan visie. Daarom stelt Jaspers voor om technologie via principes te reguleren.

Invoeren van principes en het oprichten van een technologie toezichthouder

Hij vergelijkt zijn principes met verkeersregels. In plaats van een maximumsnelheid in te stellen (een regel), wordt een beroep gedaan op de eigen verantwoordelijkheid om veilig te rijden (een principe). Het is aan ondernemingen zelf om invulling te geven aan deze principes. Commissarissen dienen erop toe te zien dat de principes nageleefd worden en dat de belangen van alle stakeholders gewaarborgd blijven wanneer een nieuwe technologie geïntroduceerd wordt. Dit valt onder het interne toezicht. Jaspers pleit daarnaast voor een beter extern toezicht. Dat kan worden gerealiseerd door de oprichting van een nieuwe toezichthouder, die enerzijds in dialoog gaat met private bedrijven over technologische innovaties, en anderzijds toetst of bedrijven zich houden aan deze principes.

Toelichting door Jaspers

“Dit boek is geschreven omdat ik zie dat het veel mensen, ook commissarissen en politici, aan elementaire kennis over technologie ontbreekt. Dat is zorgelijk. Deze kennis is nodig om een goed debat te voeren over de manier waarop wij technologie willen inzetten ten behoeve van de samenleving. Technologie laat zich nu eenmaal moeilijk reguleren vanwege ontwikkelingen die elkaar in hoog tempo opvolgen. Het is dus beter om algemeen bindende richtlijnen op te stellen voor de inzet van nieuwe technologieën. Deze richtlijnen kunnen in de praktijk worden getoetst door een nog op te richten toezichthouder. Om die toezichthouder effectief te laten opereren dienen technologie-experts van bestaande toezichthouders (zoals de AP, DNB, ACM en AFM) zich te verenigen in deze nieuwe technologische waakhond.”

Over Casper Jaspers

Casper Jaspers is een ondernemer en advocaat gevestigd in Amsterdam. Hij schreef samen met hoogleraar Governance and Responsibility Steven Schuit een toonaangevend boek over Nederlandse corporate governance (Handboek Voorzitter, Mediawerf, 2017). Jaspers is daarnaast gastdocent in het New Board Program van de Nyenrode Business Universiteit en docent technologie & recht aan het Centrum voor Postacademisch Juridisch Onderwijs (Universiteit Nijmegen).

Meer informatie over het boek vindt u op: www.tech-gov.com