Nokia technologie mogelijk ingezet voor digitale bewaking Russische burgers

Nokia heeft de verkoop in Rusland recent stopgezet na de invasie van het Russisch leger in Oekraïne. Maar naar verluidt heeft Nokia de laatste jaren apparatuur en software aan de Russische staat geleverd ter ondersteuning voor digitale bewaking van zijn burgers en oppositieleden via MTS, het grootste telecommunicatienetwerk in Rusland, zo meldt The New York Times. Het gaat om het Systeem voor Operatieve Onderzoeksactiviteiten genoemd (SORM). Nokia ontkent dat het zelf SORM technolgie heeft ontwikkeld.

De technologie van Nokia werd mogelijk met SORM toepassingen gebruikt om aanhangers van de Russische oppositieleider Alexei Navalny op te sporen door de inlichtingendienst van Rusland, de FSB. 

Het Russische systeem van operationele onderzoeksmaatregelen (SORM, in het Russisch: COPM) vereist dat telecommunicatie-exploitanten hardware installeren die wordt geleverd door de Federale Veiligheidsdienst (FSB), waarmee het agentschap de metadata en inhoud van de communicatie van gebruikers kan controleren, inclusief telefoongesprekken, e-mailverkeer en webbrowsing-activiteit.

SORM wordt waarschijnlijk nog steeds gebruikt omdat het Kremlin en de Russische president Vladimir Poetin anti-oorlogsstemmen in Rusland het zwijgen wil opleggen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde in 2015 dat de Russische SORM-wetgeving in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Massasurveillance in Rusland omvat surveillance, open-source intelligence en datamining, interceptie en het bewaren van telecommunicatiegegevens.

Reactie Nokia

Nkia meldt in een reactie: "Rechtmatig onderscheppen is een standaardmogelijkheid die in elk netwerk in bijna elk land aanwezig is. Het biedt goed geautoriseerde wetshandhavingsinstanties de mogelijkheid om bepaalde gegevens en communicatie die via het netwerk van een operator gaan, te volgen en te bekijken met het oog op de bestrijding van misdaad. In Rusland staat het bekend als "SORM". Nokia produceert, installeert of onderhoudt geen SORM-apparatuur of -systemen. Alle suggesties zijn onjuist.

Nokia is, net als elke leverancier van netwerkinfrastructuur, verplicht ervoor te zorgen dat de netwerkproducten die we verkopen kunnen communiceren met legale onderscheppingsapparatuur van wettige handhavingsinstanties. Dit wordt beheerst door internationaal erkende normen, evenals lokale regelgeving. De wettige onderscheppingsmogelijkheid die kan bestaan in het netwerk van een operator dat Nokia-producten bevat, is de verplichting van de operator en alle bijbehorende apparatuur wordt geleverd door derden. Nokia is niet in staat om enige wettige onderscheppingsmogelijkheid in de netwerken die onze klanten bezitten en exploiteren, te controleren, te openen of te verstoren. 

New York Times

Nokia heeft niet de documenten gekregen waarop de New York Times haar verhaal zou hebben gebaseerd. De NYT bevestigde echter aan Nokia dat het dezelfde documenten waren die door TechCrunch in 2019 werden gedeeld en publiekelijk werden gerapporteerd en toen werd duidelijk gemaakt dat Nokia niet de productie, installatie of het onderhoud van SORM-apparatuur of -systemen laat zien. Nokia heeft aangeboden en is nog steeds bereid om met de New York Times om de tafel te gaan zitten om zijn journalisten te helpen onze technische documenten beter te begrijpen.

De informatie die in 2019 al door TechCrunch is gepubliceerd, laat niet meer zien dan de productinterfaces van Nokia die voldoen aan de op standaarden gebaseerde, wettelijke vereisten met betrekking tot rechtmatig onderscheppen. Alle andere infrastructuurleveranciers die apparatuur in Rusland hebben geleverd, zijn van toepassing op dezelfde normen en wettelijke vereisten.

Nokia mag zelfs geen toegang krijgen tot SORM-apparatuur of -systemen, ongeacht of deze zich op het terrein van een operator of een relevante autoriteit bevindt. Bovendien is het een derde partij die de op standaarden gebaseerde interface in Nokia's producten omzet om te voldoen aan de wettelijke vereisten voor onderschepping - een feit dat ook wordt weerspiegeld in de 2019-documenten.

Een toewijding aan mensenrechten

Nokia zorgt ervoor dat alle deals ons strikte due-diligenceproces op het gebied van mensenrechten doorlopen, dat gebaseerd is op internationale principes zoals die van de Verenigde Naties Guiding Principles on Business and Human Rights. Dit proces is extern beoordeeld en doorgelicht door het Global Network Initiative (GNI) als de eerste en enige leverancier van telecommunicatieapparatuur. We voldoen aan alle wettelijke beperkingen, inclusief het hebben van de juiste exportvergunningen van de relevante overheden.

We veroordelen elk misbruik van wettig onderscheppen om de mensenrechten te schenden. Om dit te voorkomen is er een sterke behoefte aan multilateraal optreden om te zorgen voor voldoende kaders. Wij zijn van mening dat dit onderwerp onmiddellijke aandacht vereist en hebben door onze deelname aan GNI opgeroepen tot meer informatie over bestaande juridische en technische architecturen, evenals tot discussie over mogelijke wijzigingen die nodig kunnen zijn.

Nokia veroordeelt Russische invasie van Oekraïne

Zoals gezegd op 4 maart, veroordeelt Nokia krachtig en ondubbelzinnig de Russische invasie van Oekraïne en de dood van onschuldige mensen. Nokia staat voor mensenrechten, internationale samenwerking en de rechtsstaat. We ondersteunen en leven alle sancties en beperkingen na en hebben al onze hardware- en softwareleveringen aan Rusland opgeschort."