Weerstand tegen centrale databank biometrische gegevens

Er is veel weerstand tegen een wetsvoorstel van staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitale Zaken om paspoortgegevens voortaan in een centrale database te bewaren. Dat blijkt uit een eind mei gesloten internetconsultatie voor het wetsvoorstel 'Centrale voorziening voor biometrische gegevens Paspoortwet'. Er bestaat vooral vrees dat een dentrale database met persoonsgegevens misbruikt kan worden door bijvoorbeeld inlichtingendiensten en een interessant doelwit wordt voor hackers.

Wie bij de gemeente een identiteitskaart of paspoort aanvraagt, moet een pasfoto, vingerafdrukken en handtekening aanleveren. Pasfoto en de vingerafdrukken voor identiteitskaarten en paspoorten worden nu nog bewaard bij de gemeente waar het reisdocument aangevraagd is. De vingerafdrukken worden alleen kort bewaard, vanaf de aanvraag tot het verstrekken van de identiteitskaart of paspoort.

Centrale voorziening biometrische gegevens

Van Huffelen kwam afgelopen voorjaar met het voorstel voor de wijziging van de Paspoortwet uit 1991, met name over de regels over het Nederlandse paspoort, de identiteitskaart en de verstrekking van reisdocumenten. De Paspoortwet wordt bij aanname van het voorstel aangepast zodat de pasfoto’s, vingerafdrukken en handtekeningen digitaal in een centrale voorziening voor biometrische gegevens worden opgeslagen en beschikbaar gesteld aan gemeenten. Volgens Van Huffelen worden gegevens zo op een veiligere manier bewaard, met de waarborgen die de huidige privacywet AVG voorschrijft. Bovendien wordt de kans op fraude met identiteitsbewijzen kleiner.

De wet wordt ook aangepast zodat op de identiteitskaart niet meer het geslacht wordt vermeld. Die vermelding is niet meer nodig omdat zij berust op een tweedeling man/vrouw waarin niet iedereen in de samenleving zich herkent. Bovendien is die vermelding niet noodzakelijk als iemand de eigen identiteit moet aantonen. Op het paspoort blijft het geslacht wel vermeld omdat dit internationaal zo afgesproken is. Voor de identiteitskaart kan Nederland een keuze maken en dat gebeurt met het wetsvoorstel.

De internetconsultatie was bedoeld om een antwoord te krijgen op twee vragen:

• 'Wat vindt u van het bewaren op een centrale plek?'
• 'Wat vindt u ervan dat op de identiteitskaart niet meer het geslacht wordt vermeld?'

Negatieve reacties

Van de reacties (211, merendeels anoniem) op de internetconsultatie was het merendeel zeer negatief in antwoord op de eerste vraag. Men is vooral bevreesd voor oneigenlijk gebruik van een centrale databank met allerlei (biometrische) persoonsgegevens door overheid, politie en inlichtingendiensten. Daarnaast zou een centrale database het voor hackers eenvoudiger maken om op grote schaal gegevens te stelen.

Stichting Privacy First schreef bijvoorbeeld: 'Met een centrale biometrische databank wordt een uiterst riskant target voor kwaadwillenden gecreëerd. Een overtuigende noodzaak en proportionaliteit van een dergelijke databank is in de conceptmemorie van toelichting bij het huidige wetsvoorstel niet te vinden en is overigens ook ondenkbaar. De ervaring leert bovendien dat dergelijke databanken in de loop der tijd altijd voor allerlei onvoorziene doelen zullen worden gebruikt en misbruikt (function creep) en dat oorspronkelijke bewaartermijnen steeds verder zullen worden opgerekt.'

Burgerrechtenvereniging Vrijbit voegde hier een vergelijkbare reactie aan toe:

'Het gaat hier om één Centrale 24/7 online biometrische database met een compleet pakket aan persoonsgegevens van de gehele bevolking. Die en passant ook via inloggen rechtstreeks ter beschikking worden gesteld voor Veiligheids-Inlichtingen- opsporingsdiensten, alle gemeentes, het ministerie van Buitenlandse zaken, consulaten en via aanwijzing door een algemene maatregel van rijksbestuur nog veel meer instanties.'

In 2011 werd een eerder voorstel voor een centrale databank met paspoortgegevens afgeschoten na zware maatschappelijke weerstand sinds 2009.