Vier Utrechtse gemeenten maakten gebruik van verboden overheidsalgoritme

Een viertal Utrechtse gemeenten maakten tot voor kort gebruik van een verboden overheidsalgoritme. Het gaat om een algoritme waarmee mogelijke bijstandsfraude wordt opgespoord. De gemeenten zijn inmiddels alsnog gestopt met het gebruik van het algoritme.

Dit meldt Argos. Het gaat specifiek om de zogeheten 'fraudescorekaart'. Deze is zeventien jaar lang door gemeenten gebruikt. 158 gemeenten staakten het gebruik in 2020. Argos meldt echter dat de Utrechtse gemeenten Nieuwegein, IJsselstein, Houten en Lopik tot voor kort gebruik maakte van de DPS-matrix, een afgeleide van de fraudescorekaart.

Vragenlijst

Wie bij een gemeente bijstand aanvroeg, moest voorheen een vragenlijst invullen. Op basis van de antwoorden op deze vragen werd een inschatting gemaakt van de kans op fraude. Het algoritme baseerde zich hierbij onder meer op beroep, woonsituatie, opleiding en de wijk waarin iemand woont.

Op basis an een Wob-verzoek melden Argos en Lighthouse Reports dat woonwagenbewoners bijvoorbeeld 700 punten krijgen toegewezen, terwijl huiseigenaren 0 punten krijgen. Ook beroep kon van grote invloed zijn. Zo bleken kappers 350 punten toegewezen te krijgen, terwijl kunstenaars er 0 kregen. Indien de grens van 950 punten werd overschreden, oordeelde het algoritme dat mogelijk bijstandsfraude werd gepleegd bij een aanvraag.

'Nooit leidend geweest'

De gemeenten melden in een verklaring dat het algoritme nooit leidend is geweest bij het toewijzen van uitkeringen en slechts een hulpmiddel was. De gemeenten zijn gestopt met het gebruik van het algoritme. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) meldt aan Argos dat nog één gemeente gebruik maakt van de fraudescorekaart. Om welke gemeente het gaat laat de VNG echter in het midden. Wel is deze gemeente door de VNG geïnformeerd.