Kabinet zet in op veilige, inclusieve en kansrijke digitale samenleving

De ministerraad stemt in met een voorstel van staatssecretaris Van Huffelen van Koninkrijksrelaties en Digitalisering voor een werkagenda voor een veilige, inclusieve en kansrijke digitale samenleving. Hierin is onder meer aandacht voor digitale vaardigheden, een Europees raamwerk voor ID-wallets, het bestrijden van desinformatie en een keurmerk voor algoritmes.

Het kabinet heeft in deze eerste werkagenda de thema’s ‘digitaal fundament’ en ‘digitale overheid’ uit de hoofdlijnenbrief van 8 maart jl. verder uitgewerkt en gespecificeerd. Daarmee is het de eerste stap in de concrete invulling van de ambities van het kabinet voor de digitale transitie van Nederland.

Van Huffelen: “Het is de hoogste tijd dat we als kabinet regie pakken op digitalisering. Als coördinerend bewindspersoon wil ik onze kenmerkende Nederlandse waarden als veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie veiligstellen. Daarom zet ik in deze agenda in op digitale vaardigheden, de id-wallet, het bestrijden van desinformatie en het reguleren van algoritmes.”

Digitale vaardigheden

Het kabinet gaat digitale geletterdheid toevoegen aan het curriculum voor basis- en voortgezet onderwijs, zodat leerlingen al vroeg beschikken over voldoende vaardigheden om optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die digitalisering biedt. Ook komt er in elke arbeidsmarktregio laagdrempelig scholingsaanbod voor omscholers en schoolverlaters om gevorderde digitale vaardigheden op bijv. kunstmatige intelligentie (AI) te leren.

Wallet

Er wordt gebouwd aan een Europees raamwerk voor digitale kluizen (id-wallets) en er wordt een publieke voorbeeld wallet ontwikkeld. Het voorstel is om de afspraken over Europese id-wallets per 2025 werkend te krijgen. De staatssecretaris heeft voor Nederland een ambitieuzere deadline gesteld; zij wil een eerste proefversie van een publieke open source wallet in 2023 werkend hebben. In deze digitale kluis kun je bijvoorbeeld een rijbewijs, diploma of verzekeringsgegevens opslaan.

Bestrijden desinformatie

Het kabinet wil de verspreiding van desinformatie terugdringen. Dit gebeurt onder andere door de onlangs in werking getreden Digital Services Act. Het doel hiervan is om de online platformen te reguleren en consumentenbelangen online beter te beschermen. Daarnaast gaat het kabinet zelf (publieke) veilige alternatieven inzetten en stimuleren voor online platformen en diensten bij publieke instellingen.

Keurmerk algoritmes

Regie op je digitale leven betekent onder meer dat men erop kan vertrouwen dat digitale systemen, waaronder algoritmes, aan publieke waarden voldoen en dat men begrijpt hoe deze werken. Dit doen we door gebruik van algoritmes bij de overheid transparant te maken in een toegankelijk algoritmeregister. Op basis van de Europese AI Act worden bepaalde algoritmes verboden en verplichten we dat algoritmes met een hoog risico voor mensen een soort keurmerk (CE-markering) krijgen en worden geregistreerd in een Europese database. Ook gaat de overheid mensenrechtentoetsen op algoritmes uitvoeren.

Vijf doelen

Ook stelt het kabinet in de agenda vijf concrete doelen:

Iedereen kan meedoen in het digitale tijdperk: Ongeveer 2,5 miljoen mensen beschikken niet over voldoende digitale vaardigheden of hulpmiddelen. Zij lopen daardoor vast in hun werk, in het onderwijs, op de werkvloer en bij het regelen van hun zaken met het bedrijfsleven, de overheid en andere instanties. Dus zorgen we dat online overheidsdiensten begrijpelijk, toegankelijk en makkelijk vindbaar zijn. En dat mensen die er moeite mee hebben hulp kunnen krijgen.
Iedereen kan de digitale wereld vertrouwen: Voor vertrouwen in de digitale wereld is het noodzakelijk om, mede op basis van het invoeren van EU-regelgeving, proactief in te zetten op het waarborgen van privacy, het voorkomen van discriminatie, het tegengaan van de online verspreiding van desinformatie en het creëren van een veilige(re) digitale omgeving voor burgers en bedrijven. Hierbij hebben we specifiek aandacht voor het beschermen van kinderen, ouderen en andere kwetsbare groepen.
Iedereen heeft regie op het digitale leven: Veel mensen hebben geen idee welke gegevens organisaties over hen verzamelen, verhandelen of soms kwijtraken. Door het gebruik door overheden en bedrijfsleven van algoritmen en hun ‘beslissingen’ krijgen ze het gevoel dat ze de grip verliezen. Daarom komt er in Nederland een Algoritmeregister. Hierin houden we het gebruik van algoritmes binnen de overheid bij. Daarnaast wordt er gewerkt aan een hoogwaardig identiteitsstelsel, met bijvoorbeeld inlogmiddelen en een wallet.
Een waardengedreven digitale overheid die werkt voor iedereen: Problemen met IT-systemen en de rol van data in bijvoorbeeld de toeslagenaffaire, hebben het vertrouwen in de (Rijks)overheid en haar digitalisering geschaad. Dit willen we veranderen en als overheid het goede voorbeeld geven. Zo wordt de informatiehuishouding voor de openbaarheid van bestuur verbeterd.
Versterken van de digitale samenleving in het Caribisch deel van het Koninkrijk: Burgers en bedrijven in Caribisch Nederland moeten gelijkwaardig mee kunnen doen in de digitale samenleving. Dat is nu vaak nog niet het geval. De overheidsdienstverlening is nog niet optimaal ingericht en de digitale overheid staat er nog in de kinderschoenen. Hier gaan we voortvarend mee aan de slag. We brengen de dienstverlening op een gelijkwaardig niveau als in Europees Nederland, zowel digitaal als fysiek. Waar mogelijk gelden de acties van lijn één tot en met vier van de werkagenda ook in Caribisch Nederland.

De werkagenda is opgesteld in nauw overleg met de medeoverheden en richtinggevend voor de digitale transitie en de digitalisering in de verschillende beleidsdomeinen van het Rijk.

Terug naar nieuws overzicht

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen