Toezichthouder: Centrale database met paspoortgegevens vormt een groot risico

De Autoriteit Persoonsgegevens noemt een centrale database met paspoortgegevens een groot risico. Zo ziet de toezichthouder privacyrisico's en kan er onduidelijkheid ontstaan over de verantwoordelijkheid voor de veilighied van de gegevens. De AP adviseert het kabinet de plannen aan te passen of in te trekken.

Het kabinet wil in een centrale database alle persoonsgegevens opnemen die mensen aanleveren voor een aanvraag van een paspoort of identiteitskaart. Het gaat daarbij onder meer om vingerafdrukken, handtekeningen en pasfoto's. Op dit moment slaat de gemeente deze gegevens op bij een aanvraag voor een paspoort of identiteitskaart op. Het kabinet wil deze opslag met een wijziging van de Paspoortweg centraliseren. Vingerafdrukken in de database worden hierbij opgeslagen totdat het identiteitsbewijs is uitgegeven. Pasfoto's en handtekeningen worden langdurig opgeslagen.

Risico's voor burgers

Het AP waarschuwt voor risico's voor burgers. Het erkent dat een centraal systeem misschien beter beveiligbaar is, maar waarschuwt voor 'zeer ernstige' gevolgen indien het misgaat. "De pasfoto’s en handtekeningen van bijna alle Nederlanders bij elkaar, en dan ook nog eens de vingerafdrukken van de mensen die wachten op een paspoort: dat is een goudmijn voor cybercriminelen", zegt AP-voorzitter Aleid Wolfsen. "In plaats van in te moeten breken in de databases van ruim 300 gemeenten, zijn criminelen straks met één hack klaar."

"Dit soort data is het neusje van de zalm, en niet voor niets enorm in trek bij criminelen. Deze biometrische gegevens zijn ontzettend gevoelig en kunnen bijvoorbeeld ook worden gebruikt om identiteitsfraude te plegen of mensen te discrimineren."

Database voor andere doeleinden inzetten

Naast datalekken ziet de toezichthouder ook andere risico's. Zo kan het ontstaan van een dergelijke centrale database ertoe leiden dat de overheid deze database ook gaan gebruiken voor andere doeleinden van de uitgifte van reisdocumenten. Wolfsen: ‘Je begeeft je op een hellend vlak, we kunnen met hele kleine stapjes tegelijk in zeer onwenselijke situaties terecht komen. Eerst wil de politie die vingerafdrukken gebruiken voor het oplossen van zeer ernstige misdrijven, daarna ook voor iets minder ernstige misdrijven... Waar eindigt dat? Daar moet je goed over nadenken, voordat je kiest voor een centrale database.’

Ook is de AP van mening dat het kabinet onvoldoende uitlegt waarom centrale opslag noodzakelijk is. Het wijst daarbij op de voordelen van een centraal systeem, maar weegt de nadelen volgens de toezichthouder niet goed af. ‘Je moet echt met hele goede argumenten komen als je zoiets ingrijpends wil’, zegt Wolfsen. ‘Als je die niet hebt, dan moet je het gewoon niet doen.’

Onduidelijkheid rondom verantwoordelijkheden

Tot slot wijst de AP op onduidelijkheid rondom verantwoordelijkheden, die door het kabinet op 'onduidelijke manier' worden verdeeld tussen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en gemeenten. Daardoor is voor sommige onderdelen niet duidelijk wie verantwoordelijk is, wat overheden de mogelijkheid zich achter elkaar te verschuilen indien er iets misgaat. De AP adviseert de volledige verantwoordelijkheid bij de minister van BZK te leggen.