Trends in software testen voor 2016

Het nieuwe jaar staat weer voor de deur en met 2016 in het vooruitzicht delen de experts van Bartosz ICT, specialist in software testen, de trends in de ICT-industrie en voor de testmarkt specifiek.

1. Aantrekkende markt en vraag naar ICT-experts

Om met de deur in huis te vallen: de conjunctuurtrend is misschien wel het grootste nieuws van 2016. De economie trekt aan, met als gevolg dat ook de bestedingen in de ICT weer toenemen. Voor 2016 heeft Rabobank een volumegroeiverwachting van 3% aangegeven voor de gehele sector. Daarmee groeit de sector percentueel harder dan de Nederlandse economie. Dat lijkt goed nieuws, maar deze groei kent ook een schaduwzijde. Het economisch bureau van ABN AMRO meldt in een branche-update voor de sector technologie, media en telecom dat een aanzienlijk deel van de vacatures niet kan worden ingevuld. Er is simpelweg een groot tekort aan gekwalificeerd personeel. Daarnaast meldt ABN AMRO dat de aanwas van afgestudeerden veel te laag is om het aantal vacatures op te vullen. De gebrekkige aansluiting van het kennisniveau van afgestudeerden op de praktijk vergroot het probleem. De Nederlandse beroepsvereniging voor ICT professionals en –managers Ngi-NGN wijst op de hiaten tussen theorie en praktijk van de huidige ICT-studierichtingen en pleit voor verbetering van de informaticaopleidingen.

Bartosz signaleert deze trend ook specifiek voor het vak softwaretesten en erkent vooral een uitdaging in de werving en selectie van bovengemiddeld getalenteerde vakmensen. De uitdaging wordt verder vergroot omdat Nederlandse ICT-opleidingen de discipline softwaretesten niet als leermodule of studierichtingen kennen. Dat betekent dat er op het gebied van softwaretesten een enorm gaat is tussen schoolverlaters en ervaren krachten. Iedereen die in Nederland werkzaam is als softwaretester heeft het gros van de vakkennis in de praktijk opgedaan. Door de recent gestarte werkgroep binnen TestNet, de onafhankelijke branchevereniging voor softwaretesters, komt hier verandering in. In de werkgroep, opgestart door Jos van Rooijen, lead consultant bij Bartosz, zijn meerdere vooraanstaand consultants uit de Nederlandse testmarkt betrokken, evenals docenten en experts uit de onderwijswereld zelf. Deze werkgroep heeft in de afgelopen jaren in samenwerking met het overkoepelende orgaan voor hoger beroepsonderwijs HBO-I, en met een aantal grotere Nederlandse opleidingsinstituten een testcurriculum ontwikkeld. In 2016 zullen de eerste opleiders zowel generieke als specialistische modules meer aandacht aan het vak besteden, en diverse aspecten van testen en kwaliteitsregie doceren. Dat zal de komende jaren voor een verkleining van het gat tussen theorie en praktijk zorgen.

2. Aanvaller moet ook mee verdedigen: de vraag naar test engineers

Bij een voetbalwedstrijd komt het voor dat de aanvaller ook mee moet verdedigen. Software testers zitten momenteel in een vergelijkbare situatie: doordat de grote meerderheid van de IT-projecten vandaag de dag ‘agile’ wordt ingericht, moeten testers technischer worden om als volwaardig lid in een team mee te kunnen draaien. Ook de toenemende vraag naar testautomatisering draagt hier aan bij, omdat van testers wordt verwacht dat ze in staat zijn de scripting in testautomatiseringtools te kunnen doen. Door te automatiseren, wordt de time to market verkort en blijft de kwaliteit gewaarborgd.
In een agile team komen alle disciplines bij elkaar, en met technische kennis kun je waardevollere input geven en gemakkelijker schakelen met bijvoorbeeld een ontwikkelaar. Het maken van voortgangsrapportages of het voeren van bevindingenoverleg is niet meer voldoende, je komt simpelweg niet weg zonder kennis van ICT.
In een autofabriek kun je ook niet alleen constateren dat de deur er scheef inzit, je moet ook kunnen herleiden waar dat door komt of wat een mogelijke oplossing is. Bij Bartosz volgen testconsultants daarom trainingen op het gebied van .net, Java, Java Tooling, HTML en Microsoft.

3. Dienstverlening ‘as a service’

Een andere marktbeweging die Rabobank signaleert is de toename van dienstverlening ‘as a service’. Binnen Bartosz zien we daarin, na jaren van voorzichtige pogingen in de markt, juist weer een afname. Dat is enerzijds omdat het testen van software de sluitpost van het softwarevoortbrengingsproces is. Een zogenaamde ‘verservicing’ van testprocessen stelt stringente kwaliteitscriteria aan alle voorgaande disciplines in het project. Vergelijk het met het plaatsen van een dak op een woning: het is onmogelijk om een vaste prijs en einddatum te halen wanneer andere partijen later opleveren, of niet de gevraagde kwaliteit leveren, tenzij het servicecontract wordt doorspekt met uitsluitingen van aansprakelijkheid.

Maar wellicht nog belangrijker is dat we bij de top van de Nederlandse bedrijven nog altijd de toenemende behoefte zien om Agile te werken. Grondprincipes als interactie en flexibiliteit zijn moeilijk te combineren met het contract- en clausule-denken van verservicing. In het Agile manifesto staan deze twee lijnrecht tegenover elkaar: customer collaboration over contract negotiation. Wij zien dat de meeste bedrijven oprechte samenwerking en flexibiliteit meer waarderen dan een rigide naleving van een initieel opgesteld contract.

4. De opkomst van de systeemkwaliteitsregisseur

Op het gebied van markttechnologie zetten reeds bekende trends zich in 2016 voort. De top 10 trends voor 2016 volgens Gartner hebben een duidelijke rode draad in de hoek van Internet of Things: de vervlechting van mobiele en digitale apparaten, die steeds minder individueel en steeds meer als totaalnetwerk opereren, waarbij ze zowel informatie waarnemen als informatie terugvoeren. Zes van de trends in deze top 10 zijn rechtstreeks daaraan te koppelen. Wie Internet of Things zegt, heeft het automatisch ook over Big Data, Cloud Computing, Mobile technologie en service georiënteerde architectuur: trends die al een tijd gaande zijn en die zich verder zullen ontwikkelen. De mogelijkheden van IoT zijn eindeloos, de risico’s overigens ook.

De uitdaging voor dienstverleners van software testing is om antwoord te vinden op de specifieke mogelijkheden en risico’s die Internet of Things meebrengen, nu en in de toekomst. Specifiek voor testen laat IoT zich in toenemende mate vertalen naar grotere en complexere ketens en dus zwaardere ketentesten. Dat vraagt om ketenregie met meer actoren en stakeholders, maar om de mogelijkheid om de keten sneller en slimmer op te knippen en te modeleren (model based testen). De keten wordt bovendien zo groot dat bepaalde testen niet meer handmatig uit te voeren zijn. Naast functioneel testen (simpel gezegd: doet het systeem wat het moet doen), worden ook de non-functionele zaken complexer. Denk aan informatiebeveiliging en performance, maar ook het beheer over de keten. Ook spelen zaken als compatibiliteit van apparaten en besturingssystemen en virtualisatie een steeds grotere rol.

De groei van ketens vraagt om totaalregie van het ontwikkelingsproces, maar ook van kwaliteitscontrole. Dat brengt grotere verantwoordelijkheden, en daar ontstaan ook carrièrekansen voor testprofessionals. In de nabije toekomst zal een nieuwe rol zal ontstaan, die van systeemkwaliteitsregisseur: iemand die component-overstijgend, zelfs bedrijfsoverstijgend regie voert en belast is met het aantonen en bereiken van kwaliteit van een compleet ecosysteem van functies. Daarbij is verregaande autonome verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid noodzakelijk. Een voorbeeld van een testspecialisme waar deze trend al gaande is betreft de informatiebeveiliging: Ronald Prins, CTO van een van Nederlands leidende bedrijven op het gebied van informatiebeveiliging Fox-IT stelde onlangs terecht in een interview met het Financieel Dagblad: “We hebben in Nederland een deltacommissaris voor de dijken. Die man heeft een budget van een miljard euro per jaar met een mandaat waarmee hij dwars door alle ministeries heen zaken kan regelen. We hebben een cybercommissaris nodig met dezelfde bevoegdheden voor het beveiligen van internet, om een antwoord vinden op het privacyvraagstuk en vooral de gevolgen van het internet of things, het aansluiten van ontelbare apparaten op internet”.

Kortom, een groot deel van de innovaties valt in de categorie oude wijn in nieuwe zakken, maar toch ook een aantal interessante nieuwe zaken die in 2016 voet aan de grond krijgen.

Door: Peter van Tulder, testconsultant bij Bartosz

Bron: Rabobank Cijfers & Trends
Bron: ABN AMRO: Meer stimulering voor omscholing tot IT-specialist nodig, 26 november, Sonny Duijn.
Bron: Waar blijft de cybercommissaris: 14 november 2015, Rob de Lange, Financieel Dagblad.