De groeiende digitale dreiging voor de publieke sector
De publieke sector staat - zeker sinds het aantreden van president Trump - voor een cruciale uitdaging. Digitalisering biedt kansen voor efficiënte dienstverlening, maar brengt ook risico’s met zich mee, zoals cyberaanvallen en afhankelijkheid van buitenlandse technologiebedrijven, vooral van Amerikaanse Big Tech. In dit speelveld wordt digitale soevereiniteit steeds belangrijker: de controle over eigen digitale infrastructuur en data is essentieel voor een veilige en toekomstbestendige overheid.
Operationele technologieën die kritieke infrastructuren aansturen – zoals verkeerssystemen, drinkwatervoorzieningen en energiebeheer – worden steeds vaker digitaal gekoppeld. Dit vergroot de kans op cyberaanvallen, waarbij ransomware en andere dreigingen overheidsinstanties plat kunnen leggen. Incidenten bij gemeenten en ziekenhuizen tonen de kwetsbaarheid van publieke systemen aan.
Overheidsinstanties verzamelen en verwerken grote hoeveelheden data. Kunstmatige intelligentie kan helpen bij het verbeteren van dienstverlening en het voorspellen van maatschappelijke trends. Maar deze technologie brengt risico's met zich mee, vooral als de onderliggende infrastructuur in handen is van buitenlandse partijen. De Europese Unie benadrukt met initiatieven zoals de AI-verordening en de NIS2-richtlijn het belang van een veilige digitale infrastructuur. Nederlandse overheden moeten daarom investeren in soevereine, lokaal beheerde AI-oplossingen en cloudservices om controle over data en algoritmen te behouden.
Op 20 maart heeft de Tweede Kamer zich uitgesproken voor de oprichting van een Rijkscloud, een nationale overheidscloud die de afhankelijkheid van Amerikaanse Big Tech moet verminderen. Deze stap onderstreept de urgentie om digitale autonomie te versterken. De Amerikaanse Cloud Act verplicht technologiebedrijven namelijk om data te delen met de Amerikaanse overheid als daarom wordt gevraagd, wat risico’s met zich meebrengt voor de veiligheid van gevoelige overheidsinformatie. Een Nederlandse Rijkscloud kan ervoor zorgen dat cruciale data onder nationale wetgeving blijft vallen en beter beschermd wordt.
Digitale soevereiniteit vraagt om een gecoördineerde strategie waarbij overheidsinstanties samenwerken met betrouwbare nationale technologiepartners. De publieke sector kan hier op inspelen door in te zetten op veilige cloudoplossingen en infrastructuur die voldoen aan de strengste beveiligingsnormen. Dit zorgt ervoor dat cruciale overheidsdata binnen nationale grenzen blijft en niet onderhevig is aan buitenlandse wetgeving.
Daarnaast stijgt de noodzaak voor samenwerking binnen de publieke sector. In plaats van gefragmenteerde initiatieven moeten overheidsinstanties kennis en middelen bundelen om een robuuste, soevereine digitale infrastructuur op te bouwen. Alleen met een gezamenlijke aanpak kan de publieke sector bestand zijn tegen de dreigingen van deze tijd en tegelijkertijd de controle behouden over haar eigen digitale toekomst.
De komende jaren zijn bepalend. Door te investeren in digitale autonomie, het opleiden van eigen specialisten en het kiezen voor betrouwbare technologiepartners kan de overheid haar digitale weerbaarheid versterken. Dit is geen luxe, maar een noodzakelijke stap om de veiligheid en stabiliteit van de Nederlandse publieke sector te waarborgen.
Hans Buurman, EVP KPN System Integrator
