Acht belangrijke nuances in het anti-hyperscaler sentiment

Nuance 1: De CLOUD Act gaat niet specifiek over cloud, maar over data

CLOUD staat in deze wet voor Clarifying Lawful Overseas Use of Data. De naam suggereert een directe link met cloud, maar de wet is breder en gaat over toegang tot data in het algemeen. Dit raakt dus ook potentieel je CIsco switches of NetApp Appliances.

Specifiek, AWS rapporteert over het aantal verzoeken per regio. Dergelijke verzoeken komen alleen via gerechtelijk bevel en AWS vecht regelmatig zulke verzoeken aan. Tevens informeert AWS klanten wanneer hun data betrokken is bij een CLOUD Act-onderzoek, zodat de klant juridische stappen kan ondernemen. Sinds AWS in 2020 begon met het rapporteren van deze statistiek, is er in deze vijf jaar geen enkel verzoek geweest dat heeft geleid tot openbaarmaking van buiten de VS opgeslagen data aan de Amerikaanse overheid.

Daarnaast: de CLOUD Act overstijgt lokale wetgeving niet. Europese regelgeving als GDPR beschermt onze privacy dus nog steeds ondanks de CLOUD Act. Tot slot forceert de Cloud Act cloudproviders niet om encryptie te verbreken, los van het feit dat cloudproviders dat vaak niet eens kunnen.

Nuance 2: Datasoevereiniteit ligt in eigen handen

Datasoevereiniteit draait om controle: waar staat je data, wie heeft toegang, en welke wetgeving is van toepassing? Dankzij sterke encryptie-opties binnen hyperscalers zoals AWS, houd je als klant volledige controle. Jij beheert je eigen encryptiesleutels, AWS heeft daar geen toegang toe. Je data blijft privé, beschermd én binnen de regio die jij kiest. Interessant is dat de cloud zelf ook steeds transparanter en toetsbaarder wordt. Zo liet AWS in 2023 de architectuur van hun onderliggende hardware-beveiliging (het Nitro-systeem) onafhankelijk auditen door de Britse NCC Group om te bevestigen dat er geen backdoor of ongewenste toegangsweg in zit. Dergelijke verificaties, nota bene door Europese partijen, geven vertrouwen dat de technologie zelf geen sluiproutes heeft. In combinatie met eigen sleutelbeheer en regionaal gebruik, maakt dit dat je met een hyperscaler toch eigen baas over je data blijft.

Voor organisaties met extra strenge vereisten komt AWS binnenkort met de European Sovereign Cloud: een volledig op Europa gerichte infrastructuur, beheerd door EU-personeel en ontworpen voor maximale juridische autonomie. Dit initiatief is ook jaren geleden, voor Trump in beeld was, gestart in nauwe samenwerking met de Europeese unie.

Tot slot is recent (december 2024) AWS door ISG uitgeroepen als de EU Sovereign Cloud Platform leader getoetst aan het “EU Gaia-X framework for sovereignty”. AWS Scoort hier het hoogst, beter dan OVH en op zeer grote voorsprong van Scaleway.

Nuance 3: Europese digitale onafhankelijkheid is complex

Door het innovatieklimaat in de VS, gebruiken we wereldwijd veel Amerikaanse technologie. In de Europese cloudbeweging klinkt de roep om onafhankelijkheid van Amazon, Microsoft en Google, maar dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan. Ook Europese cloudproviders zijn afhankelijk van Amerikaanse hardware (SunMicro, Intel, AMD, Nvidia, Cisco) en software (Microsoft, VMware). Leuke nuance is overigens dat Amerikaanse hyperscalers ook Europese technologie inzetten. Zo is ondermeer het AWS Nitro system mede in Europa ontwikkeld en door NCC Group geaudit.

Daarnaast maken we naast hyperscale cloud ook massaal gebruik van Amerikaanse SaaS-diensten zoals Salesforce, Workday, Okta, Microsoft 365, Adobe, Slack en Zoom. Dit veranderen we niet van vandaag op morgen. We kunnen niet zomaar zonder.

Nuance 4: Lokale cloudplatformen zijn geen directe vervanging voor hyperscalers

In het publieke debat worden regionale datacenter/hostingbedrijven geregeld gepositioneerd als Europees-cloud-alternatief voor de Amerikaanse hyperscalers. Natuurlijk zijn er goede Europese providers op de markt, maar één-op-één vergelijken met de hyperscalers gaat niet op. De schaal, security, innovatie, rijkheid aan diensten en uptime van hyperscalers zijn echt van een ander niveau. Relatief grote Europese partijen als OVH en Scaleway bieden zeker meer dan basale hosting van servers en containers, maar blijven gericht op de essentie en gaan niet zo diep en breed als een hyperscaler. Uitspraken als “we bouwen in twee jaar een eigen cloud” moeten in dat perspectief worden geinterpreteerd.

Nogmaals: dat betekent niet dat ze geen valide optie zijn voor bepaalde workloads. Maar een 1-op-1 vergelijking is niet correct.

Nuance 5: De geopolitieke tarievendiscussie gaat over goederen, niet over diensten

De huidige tariefdiscussie focust op goederen, niet op diensten. De EU weet dat het Big Tech kan raken, maar beseft tegelijk hoe afhankelijk we zijn. Hyperscalers hebben entiteiten in EU-landen zoals Ierland en Luxemburg, en leveren diensten lokaal. Hiermee zijn ze moelijk te vangen voor importtarieven binnen de EU. Door eventuele lage interne verrekenprijzen binnen het concern van de hyperscaler op hardware en software toe te passen blijft de impact van eventuele importtarieven beperkt.

Lagarde spreekt in het openbaar wel over eventuele extra belastingen op de winsten van o.a. Big Tech. Uiteraard is daarbij nog steeds het risico dat belastingen doorgerekend worden aan de eindklant, anderzijds zijn de commerciële belangen zo groot en lijkt het meest waarschijnlijke scenario dat uiteindelijk de tarief discussie gesetteld wordt.

Nuance 6: EU-regio’s afsluiten is onrealistisch

De meest extreme zorg die ik afgelopen weken hoorde: “Wat als Trump opdracht geeft om EU cloudregio’s af te sluiten?” De financiële schade voor Big Tech, de VS én de toekomst van hyperscalers zou enorm zijn. Europa is na de VS hun grootste afzetmarkt en het vertrouwen van álle internationale klanten zou in één klap weg zijn. Je spreekt dan feitelijk over een situatie van oorlog of totale diplomatieke breuk voordat zoiets zou gebeuren. Vooralsnog vertrouw ik erop dat de EU geen vijand, maar bondgenoot én een miljardenmarkt van de Verenigde Staten blijft.

En zelfs dan: als je blijft werken met Amerikaanse software en hardware in lokale of Europese clouds, die op afstand updates ontvangt, dan blijf je kwetsbaar zolang je verbonden bent met het internet. Volledige isolatie bestaat niet.

Nuance 7: Organisaties verlaten hyperscalers niet massaal

Het is logisch dat de interesse in Europese providers toeneemt, daar wordt commercieel slim op ingespeeld. In de media verschijnen berichten over migraties naar Europese clouds. Die zijn niet per se onwaar, maar het is wel een enigzinds geframede boodschap. Organisaties die aangehaald worden met de boodschap dat ze gemigreerd zijn van een hyperscaler naar een Europese cloud hebben dat besluit immers al ruim voor Trump aantrad genomen.

Daarentegen het genuanceerde beeld van wat ik zie in de markt (noot: ook mijn beeld is gekleurd): 1) Bestaande hyperscalerklanten zetten vrijwel allemaal hun ingeslagen traject voort. Soms wordt de snelheid getemperd of nagedacht over een nuance in scope. Zelden spreken organisaties over een exit. Wel over risicobeoordeling of exit-opties als risico mitigerende maatregel.
2) Nieuwe cloudtrajecten worden soms uitgesteld als er geen urgentie is. Er is dan simpelweg de ruimte om de situatie even aan te kijken en over enkele maanden te heroverwegen. Evengoed zien we ook organisaties starten met de eerste fase van Cloud. Dankzij funding programmas van bijvoorbeeld AWS kan vaak zonder directe verplichtingen en commitments, dikwijls volledig gefinancierd door AWS zelf, de eerste stap in voorbereiding gezet worden. Hierbij blijven alle opties open.
3) Sommige organisaties starten ook nog steeds gewoon, ondanks het sentiment. Recent hielp ik nog een klant met een cruciale app die kampte met te veel downtime en performance issues bij een lokale (vrij bekende) hosting provider, en daarom de overstap wilde maken naar AWS.

Nuance 8: Ook de Nederlandse overheid heeft haar Cloud beleid (nog) niet gewijzigd

Begin dit jaar werd het rapport “Het rijk in de cloud” gepubliceerd” met als kernboodschap dat de overheid beter haar risico afwegingen moet doen bij toepassing van publieke cloud. Daarnaast is inderdaad door Barbara Kathman en Six Dijkstra een motie ingediend om een Nederlandse cloud te gaan realiseren en afhankelijkheid van hyperscalers terug te dringen. De motie is weliswaar aangenomen, maar met de toevoeging “tenzij continuïteit in gevaar komt”. Tevens missen nog alle details, uitzonderingen en nuances.

Tot op heden is de wetgeving omtrent gebruik van publiek cloud niet gewijzigd. Pas na de zomer wordt een eerste cloud strategiedirectives vanuit de overheid verwacht. De berichtgeving omtrent Cloud Kootwijk is daarmee een initiatief/idee maar (nog) geen formeel overheidsinitiatief.
Hopeljk voor de initiatiefnemers en ons allen als belastingbetalers, gaat een dergelijk initiatief meer slagkracht en success hebben dan iets als het Europese Gaia-X. Echter, uiteindelijk denk ik dat we reëel moeten zijn en kunnen we dit een hosting platform of cloud noemen maar het gaat niet vergelijkbaar zijn met de setup van een hyperscaler (zie nuance 4).

Tot slot: welk probleem lossen we eigenlijk op?

Ik pleit absoluut voor kritische reflectie op digitale strategieën. Organisaties moeten aan het roer staan van hun digitale assets. Ook dat de overheid haar digitale en data souvereine strategie heroverweegt of organisaties alternatieven kiezen: prima, zolang het maar geen emotionele keuze is, maar een goed onderbouwde. Hyperscalers zijn niet altijd de oplossing, maar andersom geldt dat voor specifieke, lokale of Europese clouds ook.

Met dit artikel wil ik absoluut het sentiment niet bagatelliseren, maar wel in perspectief plaatsen. Vorm je eigen visie. Maak goed overwogen keuzes en kies het hosting of cloud platform wat past bij jouw requierements.

Auteur: Jeroen Jacobs  - Commercial Director bij AWS Premier Partner Cloudar

Relevante bronnen gebruikt in dit stuk.