Vopak groeit naar data-driven organisatie

‘Elk bedrijf is een softwarebedrijf’, zei Leo Brand zes jaar geleden. Destijds was hier binnen Vopak minder aandacht voor. Inmiddels is hij er CIO en spelen cloud computing, I-IoT en low coding een hoofdrol in de bedrijfsvoering. Digitalisering en energietransitie staan inmiddels hoog op de agenda van de RvB.

Brand heeft een indrukwekkende loopbaan, onder andere in de technologie, de consultancy, de hotelbranche en bij KLM. Wat opvalt, is zijn hang naar innovatie. Niet voor niets is hij commissaris InnovationQuarter, de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor Zuid-Holland. Maar ook toezichthouder bij TWTG, een bedrijf uit Capelle aan den IJssel dat producten maakt voor I-IoT (Industrial Internet of Things), en commissaris bij AutoBinck Group, een onderneming die zich richt op toekomstige mobiliteit.

Werkzaam in de hotelbranche (van 2002 tot 2014) heeft hij geijverd voor gebruikmaking van Wi-Fi alsook de digitalisering van de hotel operatie. “Wifi, net als Bluetooth, een prachtige Nederlandse vinding, maar de telco’s werkten invoering tegen, omdat zij verlies van inkomsten vreesden. Wij waren de eerste die Wi-Fi strategisch inzetten als dienst aan eindgebruikers alsook de bedrijfsprocessen te verbeteren.”

“Toen ik bij Vopak kwam werken, was ik geen expert op het gebied van olie en gas. Maar al snel viel me op dat er veel overeenkomsten waren met de hotelsector. Daar verhuren ze tijdelijk leefruimte aan gasten, Vopak verhuurt tijdelijke opslag van vloeistoffen. De bedrijfsprocessen zijn vergelijkbaar. Dat geldt ook voor de inzet van informatietechnologie. Marriott heeft zelf geen hotels meer, die worden uitgebaat door franchisenemers. De hotelketen ontwikkelt wel software en licenseert die vervolgens aan de franchisers. Een ander businessmodel.”

Als Vopak iets heeft bewezen in zijn meer dan vierhonderdjarig bestaan, dan is het wel dat de onderneming tijdig zijn bedrijfsmodel weet aan te passen aan veranderende marktomstandigheden. Brand doet zijn best hierin bij te dragen. Getuige bijvoorbeeld het vergaren van data van alle scheepsbewegingen die te maken hebben met Vopak. "Wij helpen onze klanten met het optimaliseren van hun logistieke ketens".

Geen vonkjes
Informatietechnologie stond minder op de agenda bij de Vopak-bestuurders toen Brand er aantrad; eerst als adviseur, later als CIO. Hij heeft ze meegenomen naar Silicon Valley om te laten zien wat er allemaal mogelijk is. “Daarbij gaat het voor hen natuurlijk niet om de technologie zelf, maar om de resultaten. Dat is trouwens ook de rol van de moderne CIO: laten zien hoe informatietechnologie de strategie en de bedrijfsvoering kan verbeteren. Dan moet je breder kijken dan de techniek alleen; ook kijken wat er in andere sectoren gebeurt. De CIO moet een rol spelen op de strategische agenda van de onderneming.”

Hij vervolgt: “We hebben in ons wereldwijde netwerk zo’n 250.000 manuele afsluiters en 10.000 pompen. Waarbij er nog veel wordt gewerkt met visuele inspecties. Dan gaat bij wijze van spreken iemand in de terminal op z’n fiets om de afsluiters te controleren voordat de pomp gestart kan worden. Dan ligt de use case voor I-IoT wel erg voor de hand. We hebben nu sensoren die aangeven in welke stand de afsluiters staan, maar ook aangeven wanneer ze onderhoud nodig hebben of vervangen dienen te worden.” Die sensoren heeft Vopak samen met TWTG ontwikkeld. “We hebben namelijk speciale exemplaren nodig die geen vonkjes geven (ATEX gecertificeerd) als ze werken. Nu verkoopt TWTG die sensoren wereldwijd.” Brand is ervan overtuigd dat Vopak het allemaal niet in z’n eentje kan doen en zoekt actief naar samenwerkingsverbanden om – geheel volgens de wensen van het bedrijf – nieuwe toepassingen te ontwikkelen.

Alles digitaal
Brand heeft Vopak meegenomen op de ‘cloud journey’, de reis naar een data driven onderneming. Waar mogelijk besteedt hij uit, maar wel altijd onder eigen regie. Er is een compleet nieuw IT-fundament gelegd met een architectuur die cloud computing toepast. Een architectuur die flexibel genoeg is om toekomstige ontwikkelingen – de energietransitie vraagt bijvoorbeeld om opslag van waterstof of ammoniak in plaats van ruwe olie – te ondersteunen. “Je moet de RvB niet vermoeien met informatie over de enterprise architectuur. Dit is uiteraard erg belangrijk, maar het gaat om wat je ermee bereikt voor de bedrijfsdoeleinden. Om de RvB mee te krijgen, is het belangrijk om te doen wat je belooft.”

Order to cash, en arrival to departure zijn ondergebracht in een low code platform. Een voordeel daarvan, aldus Brand, is dat de data betrouwbaar zijn, collega’s in de operatie hebben er plezier in om de applicatie te gebruiken en real time inzichtelijk te hebben; dat geeft veel besparingen aan onze klanten.

“Bij de overgang naar een data driven organisatie moet je er wel voor waken dat de data op orde zijn”, geeft hij zijn collega-CIO’s mee. Brand geeft aan dat er jaarlijks in de wereldwijde supply chains nog veel geld kan worden bespaard door de efficiëntie te verbeteren. “Bijvoorbeeld via het data exchange platform NxtPort, dit geeft alle deelnemers toegang tot actuele data. De data eigenaar bepaalt met wie hij de data deelt en kan daar een vergoeding voor krijgen. We noemen dit Platform 2.0. Platform 1.0 is waar er slechts 1 partij in het midden opereert. Wij geloven in een open en onafhankelijk platform dat waarde brengt voor iedereen binnen de communities en investeren hier ook in via onze Vopak Ventures. Supply chains worden veel efficiënter digitaal in real time. En als er één dingetje verandert in de supply chain, dan kunnen alle betrokkenen daar meteen op inspelen.”

Joint ventures
“Voor de kernprocessen waar wij onze dienstverlening willen onderscheiden ontwikkelen we zelf onze applicaties op het Outsystems platform. Voor alle processen die niet onderscheidend zijn, kopen we standaard SaaS applicaties in zoals voor HR, Finance en Procurement. De applicaties worden gebouwd en draaien binnen AWS. We hebben inmiddels 120 ontwikkelaars en een eigen softwareteam in Portugal. We werken met agile teams; dwars door alle vroegere silo’s heen. Er zijn zo’n negen teams actief. Een voordeel van werken met OutSystems is dat we geen aparte licentiekosten hebben voor bepaalde toepassingen. Zo hebben we ook ons eigen CRM in OutSystems gebouwd. Dat kan ook makkelijk; we zijn geen telco met miljoenen facturen per maand.”

Voor alle API-koppelingen gebruikt de onderneming Mulesoft (overgenomen door Salesforce.com). Dit is een belangrijke schakel in de architectuur voor het I-IoT-platform.

Brand stelt dat Vopak de transities (naar een data driven bedrijf en de energietransitie) niet alleen kan doen. “Daarom doen wij voor het eerst aan corporate venturing binnen Vopak. Daar ben ik de voorzitter van. We hebben inmiddels bij zo'n tiental bedrijven minderheidsdeelnemingen, zowel aan de digitaliserings- als aan de energietransitie-kant. We kijken daarmee ook naar de inrichting van onze I-IoT-omgeving. Je kunt daar miljoenen euro’s aan besteden, je kunt het ook veel goedkoper doen met bijvoorbeeld het datawarehouse van Snowflake, data.world voor de Data Catalog en de Amazon-cloud. Daar maken we strategische keuzes in. Wij gaan uiteindelijk naar AI-as-a-service in de cloud, een nieuwe ontwikkeling waar we met interesse naar kijken.”

Auteur: Witold Kepinski en Teus Molenaar