Phishing is populairste aanvalstactiek

Sinterklaas, Black Friday en Kerst lijken hoogtijdagen te zijn voor cybercrime. Waar voorheen echter een piek in het aantal phishingaanvallen werd gezien tijdens de feestmaanden, is er de afgelopen tijd een veel grilliger beeld te zien. Phishing is inmiddels de populairste aanvalstactiek geworden en wordt het hele jaar door volop toegepast.

Dit blijkt uit het Phishing en Fraud Report 2019 van F5 Labs, de onderzoekstak van F5 Networks. De afgelopen jaren nam het aantal phishingaanvallen sterk toe, waarbij de afgelopen drie jaar het aantal sterk opliep in oktober tot januari, de drukke e-commerce maanden. Die seizoenstrend laten aanvallers nu links liggen, blijkt uit het onderzoek. "Het gebruik van social media legt veel persoonlijke gegevens bloot en door het jaar heen zijn er voldoende aanleidingen en gebeurtenissen om als aanvaller op aan te haken. Met het juiste haakje komen ze makkelijk binnen", stelt David Warburton, Principal Threat Evangelist, F5 Networks, en co-auteur van het rapport.

Beschikbaarheid gegevens

Het is tegenwoordig zo makkelijk om aan informatie over mensen te komen dat phishing veruit de eenvoudigste manier is om een netwerk binnen te komen. Adressen van doelwitten komen van verschillende bronnen, zoals spamlijsten en open source inlichtingendiensten. Afhankelijk van de intensiteit van een aanval kan het aantal potentiële slachtoffers oplopen tot duizenden, maar het kan ook om een specifiek persoon gaan. Phishing is industrie-onafhankelijk, maar de financiële sector, zorg, onderwijs, non-profit en accounting zijn vaker het doelwit dan andere branches.

"Phishing gebeurt zo veel, omdat het zo makkelijk is en het werkt", aldus Warburton. "Aanvallers hoeven zich niet druk te maken over het hacken van een firewall, een zero-day exploit vinden of het ontcijferen van encryptie, laat staan in een liftschacht naar beneden klimmen met wat inbrekersgereedschap. Een goede mail met een linkje naar een nep-website is voldoende."

"Het gebruik van social media legt veel persoonlijke gegevens bloot en door het jaar heen zijn er voldoende aanleidingen en gebeurtenissen om als aanvaller op aan te haken. Met het juiste haakje komen ze makkelijk binnen", stelt Warburton.

Versleutelde malware

Aanvallers doen er alles om het er zo echt mogelijk uit te laten zien. Liefst 71 procent van de phishing sites gebruikt bijvoorbeeld HTTPS, en 85 procent gebruikt getekende digitale certificaten. Om nog meer vertrouwen te wekken, gebruikt een vijfde hiervan Organization Validation (OV) of Extended Validation (EV). De meest overgenomen merkidentiteiten zijn Facebook, Microsoft Office Exchange en Apple.

Blogspot.com is één van de populairste domeinen voor phishing-sites, met 4 procent van de geanalyseerde phishing-instances, en 43 procent van de malware. Het bekende domein is makkelijk in gebruik en biedt TLS-certificaten op OV-niveau voor alles sites. De meest gebruikte patronen in URL's zijn .htm (19,4 procent), .php (7,4 procent), login (3,0 procent), and admin (1,2 procent).

F5 Labs zag ook dat meer dan 7 procent van de malware-sites gebruikmaakt van versleutelde verbindingen via niet-standaard HTTPS-poorten (bijv. 8443). Warburton: "HTTPS-encryptie wordt steeds vaker gebruikt om malware te verstoppen. De meerderheid kan niet niet worden onderschept zonder SSL/TLS inspectie."

Automatisering

Een andere belangrijke ontwikkeling is het groeiende aantal phishers die gebruik maken van automatisering om aanvallen te optimaliseren. Data laat zien dat veel phishing-sites certificaten krijgen via services als cPanel (geïntegreerd met de Comodo CA) en LetsEncrypt. Iets meer dan een derde van de site hadden certificaten voor slechts 90 dagen, wat suggereert dat er gebruik wordt gemaakt van automatische certificering. Het overgrote deel (95 procent) van de sites wordt minder dan 10 keer bezocht, en 47 procent slechts eenmalig. Dit betekent dat aanvallers het opzetten van zo'n site grotendeels moeten automatiseren om de investering terug te verdienen.

Tips tegen phishing

F5 Labs geeft ook een aantal tips om succesvolle phishing te voorkomen:

• Gebruik multifactor-authenticatie als extra beveiliging voor gestolen inloggegevens. Label alle mail van externe bronnen om spoofing te voorkomen. Maak antivirussoftware een kritieke tool voor alle relevante systemen, om malware-installaties te stoppen.
• Webfiltering zorgt ervoor dat gebruikers niet gemakkelijk op phishing sites terechtkomen. Daarnaast is het verstandig om versleuteld verkeer te inspecteren op malware. Malware-verkeer dat communiceert met command en control servers over versleutelde tunnels is onherkenbaar zonder iets van een decryptie-gateway. Het is van belang om intern verkeer eerst te ontsleutelen voordat het verstuurd wordt naar tools voor incidentdetectie.
• Verbeter reporting-mechanismes. Incident-response moeten een gestroomlijnde methode hebben voor gebruikers om phishing-pogingen te melden. Ten slotte is betere zichtbaarheid middels endpoint-monitoring noodzakelijk om te zien welke malware actief is in het netwerk en welke credentials mogelijk zijn misbruikt.