Hybride werken vraagt andere leiderschapsstijl in nieuwe normaal

De hybride werkplek brengt andere uitdagingen met zich mee voor organisaties. Dit vereist een hernieuwde nadruk op leiderschapseigenschappen zoals authenticiteit, emotionele intelligentie, openheid voor verandering en het vermogen om een cultuur van vertrouwen te creëren waarin werknemers zich gesterkt voelen. Organisaties doen echter niet genoeg om managers in staat te stellen effectief leiding te geven in een hybride werkomgeving.

Dit blijkt uit een nieuw rapport van het Capgemini Research Institute: "Relearning Leadership: Creating the Hybrid Workplace Leader". De onderzoekers analyseerden wereldwijd 548 organisaties en spraken met leidinggevenden en medewerkers over hybride werken. Van leidinggevenden wordt verwacht dat zij hun mensen autonomie geven, begeleiden en inspireren en daarbij eigenschappen als authenticiteit en emotionele intelligentie tonen. Slechts 37% van de ondervraagde werknemers zonder leidinggevende functie zegt echter zij door hun organisatie actief in staat worden gesteld hun eigen beslissingen te nemen. Iets minder dan de helft (47%) van de werknemers voelde zich in de loop van de pandemie door hun organisatie begrepen en gehoord.

Fysieke en mentale welzijn van werknemers

Door de pandemie is er nog meer aandacht gekomen voor de noodzaak om het fysieke en mentale welzijn van werknemers serieus te nemen. Maar er is ook een kloof tussen de perceptie van werknemers en leidinggevenden over hoe doeltreffend met gezondheid en welzijn wordt omgegaan tijdens de crisis. Terwijl 72% van de ondervraagde leidinggevenden zegt dat hun organisatie in staat was om te zorgen voor het fysieke en mentale welzijn van de werknemers, dacht slechts 49% van de werknemers er hetzelfde over. Bovendien zegt slechts 34% van de werknemers dat hun organisatie actief werkt aan initiatieven om burn-out bij werknemers te verminderen.

Marjolein Wenderich, hoofd van de Workforce & Organization-practice bij Capgemini Invent zegt: "Ons rapport laat een duidelijke kloof zien tussen de opvattingen van het hogere management en de werknemers in veel organisaties. Dat zien we ook in Nederland: hier vindt 81% van de leidinggevenden dat hun organisatie de overgang naar werken op afstand en hybride werken goed heeft geregeld. Slechts 41% van de werknemers is het evenwel daarmee eens. Terwijl technologie de snelle adoptie van hybride werken heeft vergemakkelijkt, heeft het leiderschap in veel gevallen deze veranderingen onvoldoende kunnen bijbenen. Het is duidelijk dat er behoefte is aan een verjonging van het concept van leiderschap voor de hybride werkplek van de toekomst. Organisaties moeten leiders in staat stellen empathisch, authentiek en geloofwaardig te zijn in hun aanpak.”

Belangrijkste eigenschappen voor leiderschap

Het onderzoek geeft ook aan dat nieuwe stijlen van empathisch en mensgericht leiderschap nodig zijn voor de nieuwe wereld van hybride werk. Vertrouwen staat centraal bij deze verandering: een overweldigende meerderheid (84%) van de werknemers beschouwt het vermogen om een cultuur van vertrouwen te creëren als een belangrijke vaardigheid die leiders moeten ontwikkelen. In de meeste organisaties ontbreekt het echter aan adequate maatregelen om een cultuur van vertrouwen te bevorderen en teams mondiger te maken. Zo heeft slechts 34% van de organisaties programma's opgezet om leidinggevenden te trainen in de vaardigheden die nodig zijn om een cultuur van vertrouwen op te bouwen.

Dit geldt ook voor andere eigenschappen. In feite zien werknemers een ongelijke verhouding tussen de vaardigheden die hun leidinggevenden zouden moeten vertonen en hun huidige vaardigheidsniveau. Vanuit het oogpunt van de werknemers beschouwt 75% emotionele intelligentie als een belangrijke eigenschap, maar slechts 47% gelooft dat leidinggevenden bekwaam zijn op dit gebied. Ondanks het gepercipieerde gebrek aan bekwaamheid van leiders voor verschillende vaardigheden en eigenschappen, toont het onderzoek van Capgemini aan dat organisaties niet genoeg doen om trainingsprogramma’s op te schalen, gericht op het opbouwen van deze vaardigheden. Zo is bijvoorbeeld slechts 27% van de organisaties actief bezig met het opschalen van leiderschapsontwikkelingsprogramma’s gericht op emotionele intelligentie.

Onvoldoende voorbereid op hybride werken

Hoewel het trainen van leiders in nieuwe vaardigheden belangrijk is ter voorbereiding op het werken in een hybride omgeving, is dit slechts een deel van wat nodig is. Organisaties zullen er ook voor moeten zorgen dat zij de juiste voorwaarden creëren voor leiders om effectief te kunnen zijn. Dit omvat het herontwerpen van processen en kaders rond recruitment en prestatie-evaluaties van leiders, om ervoor te zorgen dat vaardigheden en attributen die nodig zijn voor hybride werk adequaat worden overwogen en beloond. Fundamentele veranderingen in dergelijke processen zijn een noodzakelijke aanvulling op de opleiding van leiders.

Uit het onderzoek blijkt echter dat organisaties zich niet voldoende richten op het doorvoeren van deze fundamentele veranderingen. Zo zegt slechts 33% van de HR-managers dat hun organisaties hun recruitment-procedures hebben herzien om leiders aan te trekken die beschikken over de eigenschappen en het gedrag die nodig zijn om organisaties naar een hybride toekomst te leiden. En slechts 36% zegt dat ze processen hebben aangepast met betrekking tot compensatie en secundaire arbeidsvoorwaarden, om leiders te belonen die deze eigenschappen vertonen.

Mensgericht leiderschap

Het Capgemini Research Institute identificeerde een klein cohort van toonaangevende organisaties (in het onderzoek ook wel "pioniers" genoemd) die actief leiderschapsontwikkelingsprogramma's op schaal, organisatiebreed, inzetten en bezig waren met een radicale herziening van hun leiderschapskader en -processen. Werknemers van deze organisaties hebben een zeer goede employee experience die niet beschikbaar is voor werknemers van andere organisaties. Zo is 80% van de werknemers van deze voorlopers het ermee eens dat hun organisaties zich goed hebben aangepast door hen in staat te stellen eigenaar te zijn van hun werk, meer autonomie en eerlijkheid op te bouwen (vergeleken met gemiddeld 52% van de werknemers in andere organisaties).

Organisaties die actief leiderschapsprogramma's opschalen, kunnen werknemers op grotere schaal van voordeel zijn, maar zij zullen een culturele basis moeten leggen om verandering mogelijk te maken. Dit vereist een radicale herziening van processen en praktijken om leiders aan te trekken en te belonen die het gedrag vertonen dat nodig is om organisaties naar een hybride toekomst te leiden.

Onderzoek

De bevindingen van Capgemini zijn gebaseerd op een onderzoek in 12 landen, waaronder Nederland, in diverse sectoren zoals producenten van consumentengoederen, detailhandel, automotive, industrie, energie, financiële dienstverlening, publieke sector en de gezondheidszorg. Er werd een enquête gehouden onder 1.380 respondenten van 548 organisaties, en er werden interviews afgenomen met leidinggevenden uit de sector, academici en deskundigen op het gebied van leiderschapsontwikkeling.

Het volledige rapport is hier beschikbaar.