VNG, IPO: veel gemiste kansen in concept voor Coronaherstelfonds

Het is een gemiste kans dat de voor Nederland gereserveerde gelden uit het EU-herstelfonds niet ingezet worden voor een voor decentrale overheden uitvoerbaar integraal plan dat bijdraagt aan nieuwe investeringen voor de digitale en groene transitie. Dat schrijven de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) en het IPO (Interprovinciaal Overleg) in een brief aan de Tweede Kamer. De brief is bedoeld als inbreng van beide koepelorganisaties voor het Kamerdebat over het Coronaherstelfonds op 10 mei.

Het IPO, de VNG en ook het UWW stellen de Rijksoverheid meermaals opgeroepen te hebben om samen op te trekken en het zogeheten Herstel- en Veerkrachtplan (HVP) te benutten voor de gezamenlijke transitieopgaven. Pas na publicatie van het eerste conceptplan begon het Ministerie van Financiën een raadplegingsproces waarin onder meer het IPO, de VNG en de UvW de vraag kregen om de hervormingen en maatregelen te beoordelen op uitvoerbaarheid, haalbaarheid en effectiviteit.

'Vanzelfsprekend werken we hieraan mee, maar dit staat ver van onze intentie om tot een gezamenlijk integraal plan te komen in een formele consultatie. Doordat de medeoverheden niet aan de voorkant bij de vormgeving van het HVP zijn betrokken, bevat het eerste concept omissies waarvan we in onze brief aan de Tweede Kamer een aantal voorbeelden geven', aldus de briefschrijvers.

Ommissies in concept-HVP

In de brief staat een aantal zaken die volgens de schrijvers ervan ontbreken in de concept-HVP, zoals:

'Digitaliseringsprojecten moeten getoetst zijn aan het EU kompas van de digital decade en het is een gemiste kans dat binnen de pijler digitale transformatie niet is gekozen voor een brede aanpak samen met medeoverheden en regionale ontwikkelingsmaatschappijen, om de digitalisering bij het MKB en onder inwoners (digitaal analfabetisme) te stimuleren, alsmede de bewustwording rond cyberveiligheid.'

Het Ministerie van Financiën stelt dat het HVP een performance-based instrument is waardoor gelden pas worden uitgekeerd als de gestelde doelstellingen behaald worden. VNG, IPO en UWV voorzien een stijging van de administratieve lasten in verband met de bijkomende Europese verantwoordingsplicht. Zij vragen de Tweede Kamerleden in hun broef om de minister te vragen heldere afspraken te maken met medeoverheden om te voorkomen dat de wijze waarop het HVP nu ingevuld wordt, leidt tot extra administratieve lasten voor medeoverheden.

Gebruikelijke onzekerheid

Als de doelstellingen van het HVP niet worden behaald, zou dit in de gekozen constructie geen gevolgen moeten hebben voor de nationale begrotingsmiddelen. Wel leidt het tot de gebruikelijke onzekerheid, want het vakdepartement moet dan bepalen hoe het daarmee omgaat. Deze onzekerheid landt uiteindelijk bij de medeoverheden als belangrijke uitvoerders van de in de HVP opgenomen maatregelen. De briefschrijvers verzoeken de Tweede Kamerleden dan ook bij de minister te vragen dit te verduidelijken.