Burgelijke onrust vraagt om business resilience strategie

Woede over de toenemende sociale ongelijkheid en de kosten van levensonderhoud, het tanende vertrouwen in regeringen en instellingen en de steeds meer gepolariseerde politiek, samen met een toename van activisme en milieuoverwegingen, zijn de belangrijkste factoren die naar verwachting de aanhoudende incidenten van stakingen, rellen en burgerlijke onrust (SRCC) over de hele wereld zullen aanwakkeren, volgens een nieuw rapport van verzekeraar Allianz Global Corporate & Specialty (AGCS). Het verhoogde SRCC-risico betekent dat bedrijven alert moeten blijven voor de verschillende bedreigingen die dergelijke activiteiten met zich mee kunnen brengen. Behalve dat gebouwen of activa kostbare materiële schade oplopen, kunnen ook de activiteiten ernstig worden verstoord, met aanzienlijk inkomstenverlies tot gevolg.

"Stakingen, rellen en burgerlijke onlusten zijn de afgelopen jaren niet alleen toegenomen, ze worden ook steeds intensiever en rampzaliger. Door dit soort gebeurtenissen wordt ons tijdperk er een van onzekerheid", zegt Srdjan Todorovic, hoofd politiek geweld en oplossingen voor vijandige omgevingen bij AGCS. "We hebben gebeurtenissen met miljardenschade gezien in de VS, Chili en Colombia. De dreiging verandert, en hoewel veel van de redenen ervoor universeel zijn - economisch, politiek of milieu - kan het in verschillende regio's anders uitpakken, met verschillende niveaus van geweld en verstoring. Operationeel en veiligheidsmanagement binnen organisaties moeten het huidige klimaat zien als een katalysator voor het evalueren van beste praktijken en beleid rond het voorbereiden van locaties en werknemers op mogelijke onrust onder de bevolking en het opbouwen van veerkracht."

Volgens de Verisk Maplecroft Civil Unrest Index steeg het risico op burgerlijke onrust alleen al tussen het tweede en derde kwartaal van 2022 in meer dan 50% van de landen - van de 198 landen zagen er 101 een toename van het risico. Sinds 2017 zijn wereldwijd meer dan 400 belangrijke anti-regeringsprotesten uitgebroken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat 'politieke risico's en geweld' in de Allianz Risk Barometer in 2023 een top 10-risico vormen. Hoewel de oorlog in Oekraïne een belangrijke factor is in deze rangschikking, blijkt uit de resultaten ook dat de impact van SRCC-activiteiten als politiek geweldsrisico de grootste zorg is, met een gecombineerde score van bijna 70%. Onrust verspreidt zich nu sneller en op grotere schaal, mede dankzij het stimulerende effect van de sociale media. Dit betekent dat meerdere locaties kunnen worden getroffen, met mogelijk meerdere verliezen voor bedrijven tot gevolg. Dergelijke gebeurtenissen duren ook langer - bijna een kwart van de 400 belangrijkste protesten tegen regeringen sinds 2017, duurde langer dan drie maanden - waardoor de financiële kosten toenemen. De gerapporteerde schade van slechts zes gebeurtenissen van burgerlijke onrust over de hele wereld tussen 2018 en 2023 resulteerde in ten minste 12 miljard dollar aan economische/verzekerde verliezen.

Vijf risicodrijvers van burgerlijke onrust

In het rapport belicht het Politiek Geweld team van AGCS de vijf belangrijkste factoren waarvan zij verwachten dat ze de drijvende kracht zullen zijn achter verdere SRCC-activiteiten in 2023 en daarna:

De aanhoudende kosten van levensonderhoud: Hoewel de inflatie in veel landen nu vermoedelijk zijn hoogtepunt heeft bereikt, blijven de naweeën hun tol eisen. Iets meer dan de helft van de protesten in 2022 werd veroorzaakt door economische kwesties en het vertrouwen van het publiek in de financiële toekomst is wankel. In de helft van de landen die werden onderzocht in de Edelman Trust Barometer van 2023 daalde het geloof dat hun gezin het over vijf jaar beter zal hebben met twee cijfers per jaar. Verdere protestactiviteiten zijn waarschijnlijk en hoewel ze meestal vreedzaam zijn, kunnen ze gewelddadig worden.

Wantrouwen jegens regeringen en instellingen: Regeringen die corrupt worden geacht of te lang aan de macht zijn geweest, kunnen mensen op straat brengen. Economische grieven over voedsel, brandstof, lonen of pensioenen kunnen zich uitbreiden van demonstraties op basis van problemen tot bredere anti-regeringsbewegingen. In 2022 en begin 2023 ontstonden protesten over de rechten van vrouwen en minderheden in Iran, brandstofprijzen in Kazachstan, economisch falen in Sri Lanka, abortusrechten in de VS en Coviderestricties in China. Europa wordt nog steeds getroffen door talrijke stakingen over lonen en arbeidsomstandigheden. Politieke instabiliteit in Peru, Brazilië en Argentinië heeft ook geleid tot wijdverspreide en gewelddadige protesten.

Toenemende polarisatie: Politieke verdeeldheid leidt overal ter wereld tot spanningen die de sociale cohesie ondermijnen en conflicten doen escaleren. Gepolariseerde meningen kunnen zich met name in de sociale media vastzetten en in sommige landen wordt die polarisatie gewelddadig. De laatste jaren heeft zich in veel landen een grote verschuiving naar links en rechts voorgedaan, waarbij slechts weinig liberale democratieën een gevoel van evenwicht behouden en politieke partijen elkaar beconcurreren om het middenveld.

Een toename van activisme: Bewegingen die de afgelopen jaren aanzienlijk zijn gestimuleerd door sociale media zijn onder meer de wereldwijde Occupy-beweging tegen economische ongelijkheid, de Black Lives Matter-protesten die raciale ongelijkheid benadrukken, de #MeToo-beweging tegen seksueel misbruik en intimidatie, en de Stop the Steal-campagne, die valselijk verkiezingsfraude claimde bij de verkiezing van de Amerikaanse president Joe Biden.

"Waar de politiek gepolariseerd is, kunnen mensen een groter gevoel hebben dat hun persoonlijke waarden worden aangevallen en de straat opgaan om die te verdedigen," zegt Todorovic. "Er kunnen rellen uitbreken rond een enkel brandpunt, zoals een hardhandige reactie van de autoriteiten die onrechtvaardig wordt geacht." Deze kunnen vervolgens escaleren over een groter gebied, waarbij grotere aantallen mensen betrokken zijn, tot burgerlijke onrust. Als dit overgaat in geweld en opportunisme, kunnen bedrijven kwetsbaar zijn voor schade aan eigendommen en plunderingen.

Klimaat- en milieuproblemen: Waar regeringen worden gezien die de vooruitgang op het gebied van klimaatverandering terugdraaien, zoals fracking of het heropenen van koolmijnen als oplossing voor de afhankelijkheid van Russisch gas, kan er onrust ontstaan. Bedrijven die geacht worden buitensporig te profiteren van fossiele brandstoffen terwijl veel mensen het moeilijk hebben, kunnen ook het doelwit worden. "Milieudemonstranten haalden in 2022 kleurrijke krantenkoppen - zoals activisten die soep op een schilderij van Van Gogh goten of zich op wegen lijmden - en zullen dat ook in 2023 blijven doen", zegt Etienne Cheret, Regional Practice Group Leader, Crisis Management bij AGCS. "Demonstraties tegen klimaatverandering zijn meestal niet gewelddadig, maar ze kunnen wel ontwrichtend werken, vooral als ze de transportinfrastructuur aantasten. We verwachten dat dit soort activiteiten het komende jaar zullen doorgaan, zo niet escaleren."

Continuïteitsplannen implementeren, testen en bijwerken

Burgerlijke onrust kan moeilijk te voorspellen zijn omdat het vaak begint met een specifieke aanleiding, zoals een regeringswisseling, nieuwe wetgeving of een plotselinge prijsstijging. Er zijn echter veel dingen die bedrijven kunnen doen om verstoringen tot een minimum te beperken. Allianz Risk Consulting heeft een lijst met technische aanbevelingen voor bedrijven opgesteld, zoals het implementeren en vervolgens regelmatig testen en bijwerken van een bedrijfscontinuïteitsplan. Gespecialiseerde verzekeringen kunnen bedrijven helpen beschermen tegen schade als gevolg van politiek geweld en tegen onderbreking van de bedrijfsvoering. Polissen kunnen dekking bieden tegen burgeroorlog, SRCC, terrorisme en oorlog.

Download Outlook: Strikes, riots and civil commotion – a test of business resilience