Universiteit Twente onderzoekt rol van internet bij polarisering

Nederland lijkt steeds meer verdeeld; het aankaarten van maatschappelijke onderwerpen gaat geregeld gepaard met bedreigingen en agressie. Wetenschappelijke bevindingen en traditionele gevestigde media verliezen autoriteit, en steeds vaker staan groepen lijnrecht tegenover elkaar. We zagen dit in de coronacrisis, maar ook recent bij discussies over stikstof en het klimaat.

Filter bubbels

Eén van de mogelijke oorzaken zijn zogenaamde ‘filter bubbels’. Dit zijn algoritmes van zoekmachines zoals Google, Bing en Yahoo die op basis van persoonlijke informatie op de achtergrond een gebruikersprofiel samenstellen. Wanneer we naar informatie zoeken op het internet, worden deze profielen gebruikt bij het tonen van zoekresultaten. Deze sluiten dan nauw aan bij de verwachte interesses van de gebruiker. Iedereen krijgt een eigen profiel met als gevolg dat de getoonde zoekresultaten per persoon kunnen verschillen.

“Uit onderzoek is gebleken dat mensen informatie van een zoekmachine meer vertrouwen dan zichzelf. Juist daarom is het belangrijk om te onderzoeken of iedereen wel dezelfde resultaten te zien krijgt”, aldus dr. Shenja van der Graaf, onderzoeker bij het Centrum voor Digitale Inclusie aan de Universiteit Twente (UT).

Hoewel Google elke dag zo’n 8,5 miljard zoekopdrachten uitvoert, is er weinig bekend over de impact die zoekmachines hebben op de informatie die we tegenkomen. Het onderzoek van de UT is erop gericht om hier meer duidelijkheid in te krijgen door een onafhankelijke evaluatie uit te voeren op de informatie die door de zoekmachines wordt aanbevolen.

Data delen voor het onderzoek

De UT wil dit bereiken door een datadonatie-project, waaraan iedereen in Nederland ouder dan 18 jaar kan deelnemen. Hoe meer mensen meedoen, hoe beter de resultaten zijn. Door deel te nemen, draag je bij aan het blootleggen van de rol die zoekmachines spelen in het informeren van burgers, en daarmee hun invloed in het publieke debat.

Je kunt deelnemen door een browser-plugin – ontwikkeld door de UT – te installeren op je computer waarmee automatische zoekopdrachten in verschillende zoekmachines worden uitgevoerd. Dit stelt ons in staat na te gaan welke factoren van belang zijn in het wegen van zoekresultaten. De plugin heeft geen toegang tot persoonlijke informatie.

De plugin is eenvoudig te installeren en beschikbaar op de website van het project. De plugin is beschikbaar voor Google Chrome, Mozilla FireFox en Microsoft Edge. Je deelname is volledig anoniem. Uiteindelijk worden de resultaten in geanonimiseerde vorm gepubliceerd en voor iedereen beschikbaar gesteld.