Twee derde Nederlanders bezorgd over verlies menselijke controle door AI

Dat blijkt uit onderzoek van Salesforce naar het Nederlandse sentiment ten aanzien van de snelle ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie onder bijna 1100 respondenten. Het gaat hierbij met name om de opkomst van generatieve AI, waaronder op LLM-gebaseerde toepassingen zoals ChatGPT (van OpenAI en Microsoft) en het nog niet in Europa beschikbare Bard van Google.

Minder menselijke interactie

Verlies van menselijke controle bij belangrijke beslissingen is het grootste punt van zorgen. Verder maakt 57 procent van de ondervraagden zich zorgen over het verminderen van menselijke interactie waar dit gepaard gaat met het toenemen van sociale isolatie. Daarnaast geeft 55 procent aan bang te zijn dat AI verkeerde of misleidende informatie geeft. Onderhuids speelt hier de vrees dat AI-toepassingen uit eigen beweging systemen plat leggen of zelfs de macht overnemen – zoals gebeurt in dystopische SF-films als de Terminator-reeks.

Opvallend is volgens Salesforce verder dat jongeren tot 30 jaar ongeveer net zo negatief (31%) tegenover de ontwikkelingen rondom AI staan als de leeftijdsgroep van 50-59-jarigen (33%). Het minst negatief zijn de 30-39-jarigen: in deze groep laat slechts 16 procent zich negatief uit over AI. Van alle Nederlanders geeft slechts 6 procent aan zich totaal geen zorgen te maken over kunstmatige intelligentie.

Reinier van Leuken, Director of Product Management bij Salesforce in Nederland, stelt dat het rapport de toenemende zorgen toont over een technologie die een bepaald kantelpunt overschreden heeft. “De ontwikkelingen gaan razendsnel en er worden concrete stappen richting Europese regels gezet. Dit is tegelijkertijd een kans en uitnodiging voor organisaties en overheden om bewustzijn te creëren en samen te werken aan de maatschappelijke waarden en verantwoorde inzet van kunstmatige intelligentie.”

Voordelen van AI

Driekwart van de ondervraagden ziet ook de voordelen van AI. Nederlanders verwachten door AI meer comfort en gemak in het leven (48%) door bijvoorbeeld slimme verlichting of slimme meters. Op de tweede plek staat het verbeteren van mobiliteit (45%), zoals door slimme navigatie die files en omleidingen omzeilt. Daarnaast verwacht 42 procent dat AI leidt tot betere toegang tot informatie en kennis, met bijvoorbeeld het vertalen, herformuleren of samenvatten van teksten. Dit is een aspect waar toepassingen zoals ChatGPT en Bard momenteel vooral mee scoren.

Verder geeft 47 procent van de ondervraagden aan dat AI ervoor zorgt dat ze efficiënter kunnen werken. Zo zeggen zij dat AI tijd en ruimte vrijmaakt voor mensen om zich te richten op primaire werkprocessen zonder dat ze zich hoeven te richten op ‘banaal werk’. Daarnaast geeft ruim een kwart (26%) van de ondervraagden aan dat betere dienstverlening van bedrijven en instanties een groot voordeel is van AI.

Meer regulering nodig

65 procent van de Nederlanders vindt wel dat de inzet van AI beter gereguleerd moet worden. Slechts 1 op de 7 respondenten meent voldoende of volledig op de hoogte te zijn van de wet- en regelgeving rondom kunstmatige intelligentie. In onder meer de VS en in EU-verband wordt er momenteel aan regulering en raamwerken gewerkt om de ontwikkeling van AI op onder meer ethisch gebied in goede banen te leiden.

Ook al wijst het onderzoek van Salesforce erop dat veel mensen bij kunstmatige intelligentie denken aan ‘eng’, ‘nep’ of ‘gevaarlijk’, de technologie kan volgens Van Leuken ook goede ondersteuning bieden op veel vakgebieden en daarmee ten goede komen aan onze samenleving. “AI kan processen automatiseren en verbeteren, maar het is van essentieel belang dat we als samenleving zorgvuldig afspraken maken over wat wel en niet mag.”