CBS: meeste online platforms transparant over verzamelen gebruikersdata

Het CBS beschouwt online platformen als websites of apps die bemiddelen tussen afnemers en aanbieders van goederen, diensten of informatie. De meeste platformen richten zich op bedrijven en huishoudens (of zzp’ers), een kwart van de platformen heeft alleen huishoudens als gebruikers. Sinds 2019 doet het CBS (experimenteel) onderzoek naar online platformen. De platformen die meedoen aan dit onderzoek worden gevonden door een analyse van websites.

Zoals aangegeven verzamelde ruim twee derde van de online platformen in 2022 gegevens van gebruiker. Bij 82 procent van deze platforms is op de website terug te vinden welke gegevens precies worden verzameld. Bij 12 procent van de platformen wordt deels vermeld om welke gegevens het gaat. 7 procent van de platformen vermeldt helemaal niet welke gegevens zij verzamelen.

Inzet AI-toepassingen

Ook bij de inzet van AI-toepassingen worden gegevens verzameld. Het CBS stelt dat bijna één op de drie online platformen in 2022 AI-gebaseerde algoritmen gebruikte voor diverse doeleinden. 68 procent van de platformen gebruikten algoritmen om gebruikers van het platform te koppelen, de zogenaamde matching. Voor de gebruikers van het platform is niet altijd duidelijk hoe dit werkt en hoe deze matching gedaan wordt. 45 procent van de platformen geeft aan dat op de website is te vinden uit welke beslisregels het algoritme bestaat, 55 procent echter niet.

Een kwart van de platformen gebruikt algoritmen ook voor het selecteren van advertenties voor bepaalde doelgroepen. Bij 41 procent van de platformen is op de website duidelijk vermeld welke beslisregels worden gebruikt om advertenties te tonen aan een bepaalde gebruiker.

Betaalde zoekresultaten

Bij online platformen krijgt een gebruiker vaak zoekresultaten te zien met verschillende aanbieders of producten waaruit gekozen kan worden. Bij 16 procent van de platformen die werken met zoekresultaten kunnen aanbieders tegen betaling hoger in de zoekresultaten komen. Bij 84 procent is dat niet mogelijk. Wanneer aanbieders betaald hebben om hoger in de zoekresultaten te komen, is dit in 72 procent van de gevallen wel zichtbaar voor de gebruiker.

Tot slot concludeert het CBS dat 87 procent van de platformen de echtheid van de reviews en ratings van producten of aanbieders op hun site checkt. 39 procent van de platformen controleert dit zelf, een kleiner deel (11 procent) laat de reviews door een externe partij controleren. Bij 37 procent van de platformen kunnen gebruikers alleen een review of rating plaatsen na uitnodiging door het platform, bijvoorbeeld na aankoop van een product.