Marktverkenning ICT in de zorg belicht ook ChipSoft en Epic
Adviesbureau KPMG heeft in 2020 voor de Autoriteit Consument & Markt (ACM) een marktverkenning uitgevoerd naar informatiesystemen van ziekenhuizen en digitale gegevensuitwisseling in de zorg. De ACM publiceert deze marktverkenning na uitspraak van de hoogste rechter. Deze uitspraak kwam voort uit een verzoek van een marktorganisatie om publicatie te verbieden. Nadat de ACM in 2022 een samenvatting van de marktverkenning mocht publiceren, bevestigde de hoogste rechter op 21 november 2023 dat de ACM de marktverkenning, met een viertal aanpassingen, mag publiceren. In de marktverkenning worden onder andere ChipSoft en Epic belicht. Maar ook Nexus en Cerner/SAP.
KPMG heeft op verzoek van de ACM de marktstructuur en gedragingen van ICT-leveranciers, ziekenhuizen en andere betrokkenen op de markten voor informatiesystemen in de ziekenhuiszorg in kaart gebracht. Onderzocht is onder meer in hoeverre die systemen als open worden ervaren en goed met elkaar kunnen communiceren. Ook zijn de belemmeringen beschreven die verschillende betrokken partijen op deze markten en op het gebied van digitale gegevensuitwisseling ervaren. De marktverkenning bevat de resultaten van deskresearch, de antwoorden op vragenlijsten aan ziekenhuizen en informatie uit interviews met onder meer leveranciers van de zorginformatiesystemen, andere ICT-leveranciers en ziekenhuizen.
Enkele bevindingen uit deze marktverkenning zijn:
- Er is een sterk geconcentreerde markt; er zijn enkele aanbieders van ziekenhuisinformatiesystemen.
- Toetreden tot de Nederlandse markt is moeilijk vanwege de nationale wet- en regelgeving, lokale inrichting en codestelsels. Daarnaast schakelen ziekenhuizen niet graag over op een ander systeem. Onder andere omdat het systeem in hoge mate geïntegreerd is met de processen in een ziekenhuis en vanwege de hoge (implementatie)kosten.
- Er worden door betrokken partijen verschillende belemmeringen ervaren voor gegevensuitwisseling tussen informatiesystemen (van verschillende aanbieders); onder andere op het gebied van interoperabiliteit.
ACM en ICT in de zorg
Goedwerkende ICT-markten in de zorg zijn een noodzakelijke voorwaarde voor een duurzaam zorginformatiestelsel. Open informatiesystemen van ziekenhuizen en andere zorgaanbieders bieden veel kansen voor goede en tijdige gegevensuitwisseling en innovatie. Daarmee kunnen zorgverleners en patiënten beschikken over goede informatie op de juiste plek, op het juiste moment. Dat is nodig om de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van zorg in Nederland toekomstbestendig te maken. De aandacht voor zorg-ICT is onderdeel van het ACM-agendathema digitale economie.
Conclusie
De conclusie meldt: 'De ziekenhuizen blijven kiezen voor het ZIS/EPD van ChipSoft of Epic doordat ze risicoavers zijn en ze systemen willen die in Nederland bewezen zijn. ChipSoft is bekend om de strakke en succesvolle implementatiestrategie die bewezen is in de markt en die standaardisatie heeft gebracht. De afspraken die met ChipSoft en Epic gemaakt worden,
worden volgens de geïnterviewde ziekenhuizen nagekomen. ChipSoft stelt zich volgens de ziekenhuizen hard op in de onderhandelingen. Ze zijn niet altijd transparant over prijzen en ziekenhuizen ervaren onverwachte of hogere kosten.
Daarnaast wil ChipSoft volgens de geïnterviewde ziekenhuizen niet altijd koppelen met een informatiesysteem van een leverancier die een substituut levert. Deze partijen hebben per definitie een lastige positie te vervullen. Het is volgens de geïnterviewde ziekenhuizen opmerkelijk dat het Zorgplatform van ChipSoft noodzakelijk is om uit te kunnen wisselen tussen ChipSoft en Epic-ziekenhuizen. En dat klanten van Epic een licentie voor Zorgplatform moeten kopen alvorens uitwisseling met HiX plaats kan vinden.
De ziekenhuizen weten zich, naar eigen zeggen, niet altijd goed genoeg te organiseren richting de leveranciers in de markt en daarbij, vooral tijdens onderhandelingen, de rug recht te houden. Dit beeld zien we zowel bij de ZIS/EPD-systemen als bij leveranciers voor gegevensuitwisseling. Daarbij komt dat er beperkt regie is vanuit de overheid voor het afdwingen van het gebruiken van standaarden voor gegevensuitwisseling en er vele programma's en initiatieven zijn om gegevensuitwisseling tot stand te brengen. Deze programma’s volgen echter niet altijd de standaarden die internationale leveranciers omarmd hebben.
VWS geeft hierbij zelf aan dat het een rol kan spelen, door de Wet Elektronische Gegevensuitwisseling in de Zorg, normering en governance op standaarden. VWS erkent dat er regie op standaarden ontbreekt. VWS overweegt een houder van het standaardenstelsel aan te wijzen, die toezicht kan houden dat standaarden open zijn, vrij van licenties en niet afwijken van internationale standaarden.
De geïnterviewde ziekenhuizen geven aan dat het ontbreekt aan regulering voor wat betreft de ZIS/EPD-leveranciers. De ziekenhuizen zouden graag zien dat een ZIS/EPDleverancier een licentie dient te verkrijgen, alvorens het ZIS/EPD gebruikt mag worden in Nederland. Eén van de criteria waarop bijvoorbeeld getoetst zou moeten worden is interoperabiliteit.
Ook hebben ziekenhuizen in de marktverkenning de verbazing uitgesproken over de vele investeringen die nog nodig zijn in veelal lokale infrastructuur om de ZIS/EPD-systemen te hosten. De veelal verouderde technologie van ZIS/EPD-leveranciers maakt het op dit moment nog niet mogelijk om het ZIS/EPD vanuit een Cloud (as a Service) aan te bieden. Dit is een belemmering voor innovatie volgens geïnterviewde ziekenhuizen.'
Documenten
