Architectuur vormt de grootste hindernis om agile software te ontwikkelen

Omdat IT alsmaar nadrukkelijker het concurrerend en innovatief vermogen van bedrijven bepaalt, moeten nieuwe bedrijfsapplicaties sneller worden ontwikkeld en met een korte time-to-market waarde opleveren voor de gebruikers en de organisatie. Mede hierom hebben de afgelopen jaren steeds meer organisaties de traditionele watervalaanpak ingeruild voor agile methoden, met Scrum als belangrijkste exponent. Agile geldt tegenwoordig dan ook als de standaard voor softwareontwikkelingsprojecten. Omdat steeds meer bedrijven ervaren dat agile snel tot goede resultaten leidt, willen zij deze manier van werken opschalen voor de hele IT-organisatie. Dit blijkt uit een inventarisatie van IT-dienstverlener COOLProfs onder een dertigtal CIO’s en IT-managers van Nederlandse bedrijven en overheden.

Nu agile in de praktijk efficiënt en effectief gebleken is voor het opleveren van werkende software met business value, gaan steeds meer bedrijven en organisaties er toe over om Scrum tot de facto standaard voor de gehele IT-organisatie te maken. Maar met bedrijfsapplicaties die meer en meer functionaliteit omvatten, complexer worden en meer afhankelijkheden met andere systemen hebben, is één enkel Scrum-team van vijf tot achter personen vaak niet meer toereikend. Agile projecten en Scrum-teams nemen dan ook in omvang en in aantal toe. Als gevolg hiervan worstelen veel CIO’s met de vraag hoe zij agile succesvol kunnen opschalen en de inspanningen van tientallen en soms wel honderden agile teams die samen de bedrijfsstrategie realiseren, op elkaar af kunnen stemmen.

Technieken om op te schalen
Er zijn verschillende manieren voor Scaling Agile. De eerste is door middel van het zogenoemde ‘inkaderen’. Hierbij worden kaders gesteld met behulp van gangbare projectmanagementmethodes, door onder architectuur te werken en door planningsfasen (tijd) en deliverables (scope) vast te leggen. Om het geheel in goede banen te leiden, fouten te voorkomen en de voorspelbaarheid te vergroten, vindt er synchronisatie plaats met andere sprints en worden afhankelijkheden nauwgezet gecontroleerd. Om de voortgang van de projecten inzichtelijk te maken, worden bestaande rapportagemethodieken gebruikt. Het Scaled Agile Framework (SAFe) raamwerk is de meest toegepaste inkaderingstechniek.

De tweede manier om een agile manier van werken in de hele IT-organisatie te implementeren, is via ‘uitbreiden’, waarbij de kernwaarden van agile van bovenaf en door de gehele organisatie heen worden toegepast. Het draait bij deze techniek om innovatie en ‘business value’, te bereiken via een groot aantal, kleine releases die zoveel mogelijk zijn opgedeeld in functionele eenheden met minimale afhankelijkheden. De structuur bestaat uit autonome sprint teams met overlappende taak-teams. Over de voortgang van de projecten wordt gerapporteerd met behulp van typische agile metrieken als ‘efficiëntie’ en ‘team performance’. Scaling@Spotify is de meest gebruikte uitbreidingstechniek.

Eric ten Harkel (foto), Algemeen Directeur van COOLProfs: ‘Opschalen van agile is relevant voor iedere organisatie, omdat het helpt een meer flexibele en innovatieve organisatie te creëren. Welke methode voor het opschalen van agile, inkaderen of opschalen, het meest geschikt is voor een organisatie, is echter niet op voorhand te zeggen. Voor grote organisaties zal SAFe wellicht gemakkelijker aanslaan, omdat programma managers, enterprise architecten en product managers hun eigen rol in het raamwerk terugzien. Voor een innovatieve organisatie die een snelle groei doormaakt, voelt het Agile@Spotify model waarschijnlijk beter aan. Maar nog meer dan de methode om op te schalen, is het van belang dat een organisatie de principes van agile en scrum verankert in haar DNA en door de hele organisatie in de praktijk brengt.’

Kritische succesfactoren
Dit laat niet onverlet dat er wel een aantal kritische succesfactoren aan te wijzen zijn voor het opschalen van agile, zo blijkt uit de rondgang langs een dertigtal Nederlandse bedrijven en overheidsinstanties.

Zo is agile volgens de bevraagde CIO’s en IT-managers agile absoluut geen vrijbrief om naar eigen inzicht dingen wel en niet te doen. Of zoals de CIO van een grote Nederlandse bank het verwoordt: ‘Een ieder dient zich wel aan zijn rol te houden. Agile moet ingepast worden in de organisatie en standaardisatie en centrale coördinatie zijn nodig.’

Daarnaast leert de ervaring dat niet iedereen even geschikt is om op een agile manier te werken: ‘Waar de ene medewerker uit zichzelf aangeeft dat hij beter tot zijn recht komt in een individuele setting met een meer vastomlijnd takenpakket, komt een ander hier proefondervindelijk achter.’

Meerdere CIO’s zien architectuur echter als de grootste hindernis om agile werken te implementeren. Zij geven aan dat het cruciaal is dat de architectuur geschikt wordt gemaakt voor agile. ‘Dit betekent architectuur die teams in staat stelt goed samen te werken en snel en autonoom te releasen. Alleen zo kan een schaalbare organisatie ontstaan.’