Gartner: Risico's omtrent auteursrechten vertragingen adoptie GenAI

“Naarmate GenAI vooruitgang boekt, haasten toezichthouders zich om gelijke tred te houden”, zegt Rita Sallam, Distinguished VP Analyst bij Gartner. “IP-risico is geen nieuw probleem. Het risico van inbreuk op het auteursrecht, dat voorheen een beperkt risico was, treft nu potentieel iedereen in de organisatie. Het risico op schending van auteursrechten moet worden opgenomen in het selectie- en beheerproces van leveranciers, terwijl werknemers moeten worden getraind in beoordelingsinstrumenten.”

'Druk om bedrijfswaarde aan te tonen'

75% van de Chief Data & Analytics Officers (CDAO's) die er niet in zijn geslaagd om organisatiebrede invloed tot hun topprioriteit te maken zijn tegen 2026 weer teruggekeerd naar technologische functies, voorspelt Gartner. “Er is meer dan ooit druk op data- en analyseleiders (D&A) om bedrijfswaarde aan te tonen, maar nu is het existentieel voor hun rol”, aldus Sallam.

D&A-leiders moeten onmisbaar worden en de bedrijfsresultaten benadrukken waar stakeholders om geven. Denk daarbij aan de impact op de datakwaliteit en de nauwkeurigheid van personalisatiemodellen die zorgen voor hogere inkomsten en retentie.

Van governance naar enabler van strategische initiatieven

40% van de CDAO’s vanaf het begin goverance hebben omgedoopt tot een enabler van strategische bedrijfsinitiatieven. Tegenwoordig is governance van cruciaal belang voor het realiseren van waarde en moeten CDAO's governance-investeringen vergelijken met de bedrijfswaarde. Organisaties die dit doen, bereiken volgens zowel hun data governance-doelstelling als hun business enablement.

“CDAO’s die succesvol zijn in het verwoorden van de impact van D&A-governance door de lens van waarde voor de stakeholder, zijn eerder strategisch betrokken bij de hele organisatie”, aldus Sallam. “Best presterende D&A-leiders zijn veel effectiever in het informeren van senior bedrijfsleiders over de impact van D&A-capaciteiten dan slecht presterende.”

Onsamenhangende ethische bestuurskaders

In 2027 slaagt 60% van de organisaties er niet in de verwachte waarde van hun AI-gebruiksscenario’s te realiseren als gevolg van onsamenhangende ethische bestuurskaders. Hoewel vaak te weinig wordt geïnvesteerd in governance en het onderwerp vaak is ondergewaardeerd, noemt Gartner het een noodzakelijke factor voor succes. Veel leiders houden echter geen rekening met de ethiek indien zij inzetten op AI. “Organisaties moeten principes vertalen naar praktische richtlijnen; mensen zullen het niet omarmen als D&A-leiders het niet doen”, aldus Sallam. “Zoek invloedrijke bondgenoten om van bestuur een strategische zakelijke factor te maken en van ethiek een duidelijke prioriteit te maken in de bestuursdiscussie.”

Minder vaak eigen LLM's ontwikkelen

Meer dan 50% van de bedrijven die hun eigen grote taalmodellen (LLM's) vanaf het begin hebben opgebouwd staken tegen 2028 hun inspanningen vanwege de kosten, complexiteit en technische schulden. Gartner adviseert CDAO’s de AI-ambitie in evenwicht te brengen met risicotolerantie en de kosten van technical debt te zien als een 'optieprijs' om het opdoen van kennis op dit vlak en de marktimpact te versnellen. Met dit in het achterhoofd voorspelt Gartner dat GenAI-tools in 2027 worden gebruikt om verouderde bedrijfsapplicaties uit te leggen en passende vervangingen te creëren. Gartner verwacht dat dit de moderniseringskosten met 70% gaat verlagen.

“De sleutel zal zijn om open systemen te ontwerpen om van model te wisselen als innovatie dit rechtvaardigt”, aldus Sallam. “Die redundantie zal ook kosten met zich meebrengen, maar kan worden gecompenseerd door GenAI-tools die migraties kunnen versnellen.”

Gecontextualiseerde analytische content

75% van de nieuwe analytische content wordt tegen 2027 gecontextualiseerd voor intelligente toepassing via GenAI. Dit maakt een composable verbinding tussen inzichten en acties mogelijk.

Gartner noemt natuurlijke taal een nieuwe componist van applicaties. De marktonderzoeker verwacht dat de omarming van GenAI-industriemodellen toeneemt. Het adviseert CDAO's autonome agenten te onderzoeken zodat actie kan worden ondernomen naarmate ze volwassener worden. Naar verwachting is ruim de helft van de GenAI-modellen die bedrijven gebruiken domeinspecifiek, ten opzichte van 1% nu.

“De volgende golf van autonome agenten heeft het potentieel om actie te ondernemen als onderdeel van een applicatieworkflow naarmate ze volwassener worden”, zegt Sallam.

Kostenoptimalisatie automatiseren

Door GenAI verbeterde kostenoptimalisatie automatiseert tegen 2027 40% van de D&A-uitgaven in cloudgebaseerde data-ecosystemen automatiseren, voorspelt Gartner. Kosten en kostenonzekerheid zijn aanzienlijke risico's voor succes; door GenAI verbeterde kostenoptimalisatie biedt CDAO's dan ook concurrentievoordeel. GenAI is zowel het probleem als de oplossing als het gaat om kostenoptimalisatie, een complexe discipline met sterk onderling verbonden resultaten.

“De onzekerheid van GenAI zal de acceptatie van GenAI-compatibele Cloud Financial Management-tools of Augmented FinOps stimuleren”, aldus Sallam. “GenAI biedt een eenvoudige, natuurlijke taalinterface die de complexiteit kan verminderen door verbindingen tussen ongelijksoortige componenten van het data-ecosysteem te identificeren; organisaties moeten op hun roadmap zoeken naar leveranciers met deze mogelijkheden.”

Natuurlijke taal als primaire API voor databeheer

Natuurlijke taal is tegen 2027 de primaire application programming interface (API) voor databeheer, voorspelt Gartner. De marktonderzoeker verwacht dat het gebruik leidt tot een honderd keer zo grote dataconsumptie in het hele ecosysteem.

Een van de grootste uitdagingen voor datamanagementleiders om waarde te tonen en hun technische inspanningen op te schalen is het zakelijke gebruik en de adoptie van data. Door GenAI in dataplatforms op te nemen, wordt het eenvoudiger om natuurlijke taal via aanwijzingen te gebruiken als een gemeenschappelijke API voor voor het creëren van zoekopdrachten en uitvoeren van mappings.

“GenAI gaat de datamanagementtechnologie en -platforms transformeren, en AI-ready data gaan een cruciaal onderdeel uitmaken van AI-succes”, aldus Sallam. “D&A-leiders moeten prioriteit geven aan projecten, pijplijnen en dataproducten die niet worden gebruikt vanwege een gebrek aan vaardigheden omtrent datapreparatie bij het bedrijf.”

Nieuwe gebruikerservaringen die verder gaan dan dashboards

90% van de huidige gebruikers van analytische inhoud zijn tegen 2025 dankzij AI contentmakers geworden. “Natuurlijke taal gaat niet alleen de taal van data zijn, maar ook de meeste contentconsumenten veranderen in contentmakers die mogelijk worden gemaakt door AI; verwacht nieuwe gebruikerservaringen die verder gaan dan dashboards”, aldus Sallam. “We zien dit al een tijdje, maar nieuwe natuurlijke taal en geautomatiseerd inzicht hebben ertoe geleid dat de gebruikerservaring het dashboardgebruik heeft verdrongen.”

D&A-leiders kunnen hun eigen effectiviteit evalueren met behulp van de Gartner CDAO Effectiveness Diagnostic. Deze tool helpt CDAO's hun effectiviteit als leiders te begrijpen en hun sterke punten en verbeterpunten te ontdekken. Gartner-analisten geven aanvullende geven over data- en analysetrends tijdens de Gartner Data & Analytics Summits, die plaatsvinden van 26-27 maart in São Paulo, 24-25 april in Mumbai, 13-15 mei in Londen, 21-23 mei in Tokio en 29-30 juli in Sydney.