Belgisch EU-plan: ‘Wie berichten niet laat controleren mag geen beelden meer uploaden’

Het voorstel dateert al van vorig jaar en komt neer op massasurveillance. Voorstanders pleiten voor het afschaffen of omzeilen van encryptie. Dat werd toen alsnog afgekeurd, maar duikt sinds eind vorig jaar op in een nieuwe versie. In de meest recente versie wordt dat niet expliciet gedaan, maar zou elke chat-app wel een achterdeurtje krijgen waarmee de overheid automatisch alle berichten scant. Wat encryptie de facto nutteloos maakt. Begin deze maand nog ondertekenden honderden wetenschappers een open brief om te wijzen op de gevaren en onhaalbaarheid van zo’n plan.

De Duitse site Netzpolitik kon nu de nota’s inkijken van een recente Europese vergadering over het voorstel. Daarin zou België, als Europees voorzitter, een nieuw compromis voorstellen, dat nog steeds neerkomt op controle van burgers. In de notulen die de site publiceert staat dat gebruikers de keuze krijgen om bij het gebruik van een app als Whatsapp, Signal of andere kanalen, akkoord te gaan met chatcontrol. Dat zou in de algemene voorwaarden kunnen staan. Je hebt de keuze om te weigeren, maar dan mag je geen foto’s of video’s meer doorsturen. Tekst en audiobestanden zouden worden uitgesloten.

Wie akkoord gaat, zal nog steeds worden gerapporteerd als er gekende beelden van seksueel kindermisbruik (kinderporno) worden verstuurd. Die controle gebeurt met hashing, als een beeld matcht met een gekend beeld uit een database, wordt dat gemeld aan de politie. Voor onbekende beelden gebeurt dat pas vanaf een tweede automatische vastelling.

Zelfde plan in nieuw jasje

Het gaat voor alle duidelijkheid om een conceptnota, dus nog geen formeel voorstel. Maar het lijkt wel dat België niet van zin is om sterk af te wijken van het oorspronkelijke voorstel.

Nochtans waarschuwen wetenschappers al weken dat dit de deur openzet voor spionage, zware fouten en bijgevolg burgers die onterecht worden geviseerd. Denk maar aan ouders die foto’s van hun kinderen in zwemkledij in een familiegroep doorsturen. Als dat meer dan één keer gebeurt, riskeren ze onderzocht te worden.

Nog geen eensgezindheid

De eensgezindheid tussen verschillende landen is er voorlopig niet. Landen als Roemenië, Bulgarije of Denemarken zijn volgens de documenten die Netzpolitik in handen kreeg sterke voorstander. Nederland is tegen het scannen/beoordelen van onbekende beelden en het scannen van tekst op grooming omdat het foutenpercentage te hoog is. Duitsland vraagt een meer grondige herziening en ook Portugal lijkt niet overtuigd. Spanje van zijn kant zit dan weer met praktische vragen: wat bijvoorbeeld met Word- of Powerpoint-documenten waarin afbeeldingen zitten, worden ook die gecontroleerd?

Het voorstel ligt al zeer lang op tafel en het lijkt er op dat heel wat lidstaten ten alle koste burgers willen controleren door techbedrijven te dwingen hun communicatie te scannen vanop het toestel. Die bedrijven zijn daar doorgaans geen fan van. Will Cathcart, hoofd van Whatsapp, heeft nogmaals laten weten dat dit neerkomt op surveillance, het einde van encryptie en een onveilig internet.

In samenwerking met Data News.