Experts over de Rijkscloud, uitdagingen en ontwikkeling daarvan
Afgelopen vrijdag is de volledige voorjaarsnota gepresenteerd, die inzicht geeft in de investeringsplannen van het kabinet, maar ondanks de belangrijke rol van databeveiliging en -soevereiniteit en de eerdere pleidooien van staatssecretaris Zsolt Szabó voor een Rijkscloud, ontbreekt dit onderwerp in de nota, wat opmerkelijk is gezien de cruciale rol van data in onze maatschappij. Vertegenwoordigers van het Centre of Excellence for Data Sharing and Cloud (CoE-DSC), het centrale aanspreekpunt in Nederland voor oplossingen op het gebied van datadelen en cloudtechnologie, evenals de IT-bedrijven Veeam en Nutanix, geven hun inzichten over de Rijkscloud, de praktische uitdagingen die daarbij komen kijken en de benodigde stappen voor de ontwikkeling ervan.

Peter Verkoulen, directeur van het Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (CoE-DSC): “Het CoE-DSC onderschrijft de lijn die staatssecretaris Zsolt Szabó schetst rondom de ontwikkeling van een Rijkscloud. Het zou een krachtige stap zijn om onze digitale soevereiniteit te versterken en gevoelige data veilig in eigen handen te houden. De overheid kan niet alleen sturen met wet- en regelgeving en beleid maar kan (en moet) ook haar eigen inkoopkracht inzetten.”
Verkoulen: “Door aansluiting te zoeken bij Europese initiatieven zoals Gaia-X en de European Alliance for Industrial Data, Edge and Cloud, maken we in het CoE-DSC concreet werk van een federatief model dat publieke waarden borgt en technologische onafhankelijkheid bevordert. Wij dragen graag bij aan het aanscherpen van het cloudbeleid van de overheid. We brengen daarbij onze kennis in van Europese beleids- en technologieontwikkelingen, zodat Nederland niet alleen aanhaakt, maar ook voorop loopt en richting geeft aan de manier waarop we in Europa verantwoord omgaan met data in de publieke sector en daarbuiten."
'Interessant en strategisch waardevol'
Ronald Ooms, Vice President EMEA North West bij Veeam: “Het idee van een Nederlandse Rijkscloud als alternatief voor de huidige hyperscalers is zonder meer interessant en strategisch waardevol. Vanuit het perspectief van digitale soevereiniteit, controle over data en het beschermen van nationale belangen is het een logische stap. Zeker nu data en digitale infrastructuur steeds vaker een geopolitieke factor vormen, is het verstandig om na te denken over nationale of Europese alternatieven."
"Tegelijkertijd moeten we beseffen dat zo'n Rijkscloud niet van vandaag of morgen operationeel zal zijn. Het bouwen van een betrouwbare, schaalbare en veilige cloudinfrastructuur vergt jaren aan voorbereiding, bouw en uitrol – en miljarden aan investeringen. De Amerikaanse hyperscalers hebben niet alleen een enorme technologische voorsprong opgebouwd, ze beschikken ook over enorme schaalvoordelen en innovatiekracht. Dat betekent in de praktijk dat veel organisaties voorlopig gebruik blijven maken van die bestaande infrastructuur", aldus Ooms.
Ooms: "Maar laat dit een wake up call zijn voor alle partijen die betrokken zijn bij het optuigen van onze eigen Rijkscloud. Nu is dus hét moment om echt meters te maken, beslissingen te nemen en te investeren. Strategische autonomie vraagt om vooruitdenken, consistent investeren en om een lange adem."
"Eerlijk is eerlijk, het zal nog even duren voordat een Rijkscloud is gerealiseerd. Het is dus geen wondermiddel voor de korte termijn, maar wel een noodzakelijke investering als we als land minder afhankelijk willen worden van buitenlandse techreuzen in de toekomst. De oplossingen van Veeam zijn ontworpen om ICT-diensten en data van de overheid en burgers veilig, veerkrachtig en onafhankelijk te beschermen. Onze partnerschappen met Europese en Nederlandse cloudproviders onderstrepen onze toewijding aan het ondersteunen van de nationale digitale infrastructuur", besluit Ooms.
'Regie houden over je infrastructuur en data is cruciaal'
Sander Scholten, Sales Director Netherlands bij Nutanix: "Regie houden over je infrastructuur en data is cruciaal. In dat licht is het begrijpelijk dat de Nederlandse overheid de stap zet richting een eigen ‘Rijkscloud’ en een andere balans zoekt in het gebruik van de public cloud. Tegelijkertijd brengt zo’n stap de nodige uitdagingen met zich mee."
"Wie echt onafhankelijk wil zijn van Amerikaanse Cloud Providers als Amazon, Google en Azure, moet kiezen voor Europese providers. Dat is technisch mogelijk, maar deze aanbieders zijn momenteel nog klein in verhouding tot de Amerikaanse techgiganten. Willen we serieus tegenwicht bieden aan Amerikaanse en Chinese cloudreuzen, dan is samenwerking tussen Europese spelers essentieel. Daarvoor is sturing nodig op Europees niveau. Tot die tijd zullen initiatieven versnipperd en kleinschalig blijven."
Scholten: "Een andere belangrijke reden voor een Rijkscloud is het veiligstellen van gegevens van Nederlandse burgers - en die binnen onze landsgrenzen houden. Dit vereist duidelijke afspraken over wie toegang krijgt tot welke data. Die governance moet vanaf het begin helder worden vastgelegd. Alleen dan kan de overheid twee belangrijke doelen realiseren: minder afhankelijkheid van buitenlandse cloudpartijen én optimale bescherming van burgerdata."