Grotere gemeenten huren aanzienlijk minder personeel in

Belangrijkste trends en conclusies uit het Rapport

De "ICT Benchmark Gemeenten 2024" vergelijkt gegevens van 43 Nederlandse gemeenten, die gezamenlijk 2,6 miljoen inwoners vertegenwoordigen. De ICT-kosten voor gemeenten zijn in 2023 gestegen met 3 euro per inwoner naar gemiddeld 109 euro per inwoner, een bescheiden stijging vergeleken met de forse stijging van 10 euro per inwoner in 2022. De stijging in 2022 werd voornamelijk veroorzaakt door een grotere inhuur van extern ICT-personeel, iets wat in 2023 juist afnam doordat gemeenten meer eigen personeel hebben aangetrokken. Desondanks zijn er op alle fronten – software, infrastructuur en personeel – kostenstijgingen waarneembaar.

De softwarekosten stijgen, geen toename van SaaS

In 2023 zijn de softwarekosten 1 euro per inwoner gestegen naar 37 euro. Deze toename is deels toe te schrijven aan de invoering van de Omgevingswet, waarvoor veel gemeenten nieuwe vergunningensystemen en andere gerelateerde software moesten aanschaffen. Daarnaast zijn de prijzen voor servervirtualisatie, met name bij VMware-producten, gestegen na de overname door Broadcom. Deze overname heeft geleid tot een prijsverhoging van 10% en verdere prijsstijgingen worden in de toekomst verwacht, wat extra druk zet op de softwarekosten van gemeenten. Voor het eerst in jaren is het aandeel van SaaS-applicaties niet verder gestegen, wat duidt op een afvlakking van de migratie naar cloud-oplossingen. Dit komt voornamelijk doordat enkele grote softwareleveranciers pas net klaar zijn voor volledige SaaS-integratie.

Infrastructuurkosten stijgen door hoger kosten voor de hardware werkplekken en telefoons

Ook de kosten voor ICT-infrastructuur zijn 1 euro per inwoner gestegen. De uitgaven voor hardware, zoals werkplekken en mobiele telefoons, namen toe als gevolg van hogere productiekosten door duurdere grondstoffen. Ook de kosten voor de hardware van de werkplek zijn gestegen. Deze ontwikkeling is mede het gevolg van de pandemie, die de vervangingscycli voor hardware versnelde. Veel gemeenten bevinden zich nu op hetzelfde moment in een fase waarin werkplekken en apparaten moeten worden vernieuwd, wat leidt tot hogere uitgaven in 2023.

Omvang ICT-personeel blijft groeien, wel minder inhuur

In 2023 stegen de ICT-personeelskosten met 1 euro per inwoner naar een totaal van 54 euro per inwoner. Dit komt deels doordat het aantal medewerkers in automatiseringsfuncties groeide, vooral systeembeheerders, die essentieel zijn voor het beheren van steeds complexere ICT-omgevingen. Gemeenten bevinden zich nu ook vaak in een hybride situatie waarin zowel on-premise als cloud-oplossingen worden beheerd. Dit vergt andere kennis en vaardigheden en gaat gepaard met extra ICT-personeel. Daarnaast is het opvallend dat er geen toename in informatiemanagementfuncties is, terwijl de opdracht op dit gebied groot is. Door ontwikkelingen als nieuwe wetgeving, burgerparticipatie, de energiecrisis en digitale ambities, hebben gemeenten meer behoefte aan informatiemanagement. Toch blijft het aantal informatiemanagementfuncties onveranderd. Dat maakt het moeilijker om regie te voeren op het werk van vandaag en dat van morgen.

Ten opzichte van 2022 is in 2023 het percentage personeelskosten dat gemeenten aan inhuur besteden gedaald van 31% naar 23%. Deze daling is grotendeels te verklaren doordat gemeenten met meer dan 100.000 inwoners aanzienlijk minder zijn gaan inhuren. De grotere gemeenten blijken meer eigen personeel aangetrokken te hebben met als gevolg een afname van de inhuur van 39% op de formatie. We zien ook een daling van 20% op de inhuur voor de uitvoering van projecten.

Verwachting voor de toekomst

De verwachting is dat de stijgende ICT-kosten zich in de komende jaren zullen voortzetten. Nieuwe Europese wetgeving en technologische ontwikkelingen zullen gemeenten dwingen om verder te investeren in digitale infrastructuur en beveiliging. Bovendien zal de verwachte economische crisis in het zogenaamde 'Ravijnjaar' 2026 de financiële druk verder vergroten, terwijl de vraag naar digitale transformatie blijft groeien.

Meer weten?

Op dinsdag 5 november van 12:00 – 13:00 lichten we de resultaten van de Benchmark toe in een online lunchsessie. Aanmelden kan via: https://mxi.nl/events/120/online-lunchsessie-ict-benchmark-gemeenten